Και ένα τραγούδι για καληνύχτα!

Όμορφη, αισθαντική φωνή. Απολαύστε και το βίντεο! Γεμάτο ανθρωπιά.

Το μοιρολόγι της φώκιας

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, γεννημένος στη Σκιάθο μεταφέρει πολλά από τα βιώματά του στα έργα του. Εργάστηκε ως μεταφραστής και έζησε στερημένα χρόνια στην πρωτεύουσα. Ο ιδανικός τόπος είναι η φύση, η ύπαιθρος, η αγνή ζωή. Ήταν γιος ιερέα, γεγονός που επηρέασε σε μεγάλο βαθμό τη στάση ζωής του και τις θρησκευτικές του αντιλήψεις.

Είναι ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του ηθογραφικού διηγήματος. Με τον όρο ηθογραφία εννοούμε τη  στροφή των λογοτεχνών προς την ύπαιθρο με στόχο την περιγραφή και την απεικόνιση των ηθών και εθίμων του ελληνικού λαού. Η λογοτεχνία συνδέεται έτσι με τη λαϊκή ψυχή, γράφονται πρωτότυπα έργα, δημιουργείται η εθνική πεζογραφία. Η ανάπτυξη της λαογραφίας που μελέτησε τα δημοτικά τραγούδια, τα παραμύθια, τις παραδόσεις, τις συνήθειες, τα έθιμα του λαού έδωσε πλούσιο υλικό για την ανάπτυξη της ηθογραφίας.

Το μοιρολόγι της φώκιας δημοσιεύτηκε το 1908 και θεωρείται από τα ωραιότερα διηγήματα του Παπαδιαμάντη.

Όλο το κείμενο είναι γραμμένο σε τρίτο ενικό πρόσωπο, υπάρχει ο παντογνώστης αφηγητής, υπάρχει καταπληκτική περιγραφή σκηνών και μόνο σε ένα σημείο σε ευθύ λόγο τα λόγια της γραίας. Το κείμενο ολοκληρώνεται με το μοιρολόγι της φώκιας που μοιρολογεί την Ακριβούλα που χάθηκε και αναφέρεται στη γραία που «εξακολουθεί» να μοιρολογά. Υπάρχει και το σχήμα του κύκλου, καθώς το κείμενο αρχίζει και κλείνει με το μοιρολόγι της φώκιας.

Το κείμενο από την αρχή κάνει λόγο για το θάνατο και αρχίζει με το κατέβασμα της γριας-Λούκαινας στο μονοπάτι (που αντικρίζει τα μνημούρια) για να πλύνει τα μάλλινα σινδόνιά της. Υπάρχει από την πρώτη παράγραφο αναφορά στο θάνατο αλλά και στη ζωή (τα μαγκόπαιδα που κολυμπούν). Είναι σημαντικό το μοιρολόγι το οποίο έμελπε η γρια – Λούκαινα (να συσχετιστεί με το τίτλο και με το μοιρολόγι της φώκιας στο τέλος). Από την αρχή, λοιπόν, φροντίζει ο Παπαδιαμάντης να μας κατατοπίσει και να μας ενημερώσει για τα δεδομένα της ζωής της γραίας.

Στην 5^η παράγραφο στο σημείο όπου η γραία πλένει τα ρούχα επικρατούν τα λάφυρα του θανάτου (προικονομία για το θάνατο της Ακριβούλας) αλλά και η ζωή που εκπροσωπείται στον ύψιστο βαθμό από το σουραύλι του βοσκού που κατορθώνει να παύσει το μοιρολόγι της γραίας. Ο κρημνός και ο κατήφορος έχουν αναπτυχθεί και τονιστεί από τον Παπαδιαμάντη, άραγε το κατέβασμα αυτό να προμηνύει ένα δυσάρεστο γεγονός;

Ο Παπαδιαμάντης έχει στήσει ένα ολόκληρο σκηνικό, υπάρχουν οδηγίες σκηνικές ακριβείς και παρουσίαση των πρωταγωνιστών του έργου. Εκτός από το βοσκό και τη γρια-Λούκαινα, παρουσιάζεται η γολέτα, η φώκη και η Ακριβούλα. Η φώκη προφανώς άκουσε το μοιρολόγι της γραίας αλλά και τον αυλό του βοσκού και έκανε την εμφάνισή της. Η μικρή Ακριβούλα παρασύρεται από τον αυλητή και πλησιάζει, με αποτέλεσμα να ακολουθήσει το κατηφορικό μονοπάτι για να βρει τη γιαγιά της. Έχει ήδη νυκτώσει, έχουμε προετοιμαστεί με λιτότητα για το χαμό της, ο ουρανός σκοτείνιασε, τα σύννεφα έκρυπταν τα άστρα και η μικρή Ακριβούλα προσπαθεί να ανέβει αλλά κανείς δεν την ακούει, δυσκολεύεται και επιλέγει το κατέβασμα (και έπεσε μπλουμ!  εις το κύμα). Ο αυλός του βοσκού αν και μέχρι τώρα ήταν συνυφασμένος με τη ζωή δε βοηθά την Ακριβούλα και δυστυχώς καλύπτει την κραυγή της Ακριβούλας. Όλα είναι σκηνοθετημένα, έτσι ώστε να μην μπορεί κανείς να βοηθήσει το κορίτσι. Όπως προαναφέρθηκε, ο χαμός της Ακριβούλας δε συμβαίνει αυθαίρετα, έχουν προηγηθεί μια σειρά από περιστατικά που έχουν υποψιάσει τον αναγνώστη ότι κάτι άσχημο θα συμβεί.

Η γρια-Λούκαινα, τραγική φιγούρα στα μάτια των θεατών, ακούει τον ήχο αλλά δεν υποψιάζεται, φυσικά, τι έχει συμβεί. Ο Παπαδιαμάντης δίνει με ευθύ λόγο τα λόγια και τις σκέψεις της γραίας. Τραγική ειρωνεία, καθώς όλοι γνωρίζουμε ότι στην περίπτωση αυτή ο Σουραυλής δεν ευθύνεται για το θόρυβο που ακούστηκε και δεν ξυπνά μόνο τους πεθαμένους με τη φλογέρα του αλλά συμβάλλει να οδηγηθεί και ό, τι πιο Ακριβό (Ακριβούλα) διαθέτει η γρια-Λούκαινα στο θάνατο. Αυτό φυσικά θέλει να πετύχει ο Παπαδιαμάντης, να μας παρουσιάσει τις δυσκολίες της γριας-Λούκαινας στον ύψιστο βαθμό, να κάνει τον αναγνώστη να συμπάσχει και να ταυτιστεί με τη συνέχιση των απώλειας αγαπημένων προσώπων από τη ζωή της γρια-Λούκαινας.

Αξίζει να δοθεί έμφαση στο εξηκολούθησε, στο εξηκολούθει της γολέτας, στο εξηκολούθει του βοσκού. Το κακό συνέβη αλλά η ζωή προχωρά, η ζωή εξακολουθεί παρά το χαμό του μικρού κοριτσιού να συνεχίζεται. Λίγο σκληρό αλλά αυτό είναι το μήνυμα του Παπαδιαμάντη, το λέει εξάλλου και η φώκια στο μοιρολόγι της: Σα να’χαν ποτέ τελειωμό τα πάθια και οι  καημοί του κόσμου. Το κείμενο κλείνει με τρόπο ποιητικό και το σίγουρο είναι ότι αξίζει να διαβαστεί με στόχο πρώτιστο την αισθητική απόλαυση που θα αναδείξει τη μαγεία του παπαδιαμαντικού τοπίου.

Διαγώνισμα στην Οδύσσεια

Kι αμέσως τον κήρυκα προσφώνησε  573  πολύγνωμος ο Oδυσσεύς,

κόβοντας απ’ την πλάτη ένα κομμάτι [...] / από ένα χοίρο μ’ άσπρα δόντια [...]:

Tότε κι οι άλλοι απλώνουν στο έτοιμο φαγητό τα χέρια τους,                           584

κι όταν ο πόθος τους κορέστηκε με το φαΐ, με το πιοτό,

γύρισε στον Δημόδοκο με την πολύτροπή του γνώση

ο Oδυσσεύς και τον προσφώνησε: «Δημόδοκε, εσένα ξεχωρίζω από όλους τους θνητούς στον έπαινό μου·

σε δίδαξε ασφαλώς η Mούσα, η κόρη του Διός, ή κι ο Aπόλλων,

έτσι που τραγουδάς με τάξη εξαίρετη των Aχαιών τη μοίρα,

τι έπραξαν οι Aχαιοί, τι έπαθαν, τι έχουν υποφέρει·

σάμπως να βρέθηκες παρών ο ίδιος ή σου τα είπε κάποιος που τα είδε.

Mα τώρα λέω άλλαξε σκοπό, ιστόρησέ μας για τον δούρειο ίππο,

το πώς τον έφτιαξε με τέχνη ο Eπειός,

 και η Aθηνά μαζί του·

το πώς τον δόλο αυτόν τον έφερε επάνω στην ακρόπολη  

ο θείος Oδυσσεύς, κλείνοντας μέσα του πλήθος ανδρών –

αυτούς που ερήμωσαν το Ίλιο.

Aνίσως κατορθώσεις με τη σωστή σειρά κι αυτά ν’ ανιστορήσεις,     

τότε κι εγώ θα ομολογήσω σ’ όλους τους ανθρώπους ότι

ένας θεός καλόγνωμος σου χάρισε το θείο τραγούδι.»                                      600

Έτσι του μίλησε, κι αυτός θεόπνευστος φανέρωσε

του τραγουδιού του την αρχή. Aπ’ το σημείο κινώντας, όταν

οι άλλοι, ανεβαίνοντας στα πλοία με τη γερή κουβέρτα,

πήραν να φεύγουν, βάζοντας στις σκηνές φωτιά.

Eνώ οι υπόλοιποι, γύρω στον περιβόητο Oδυσσέα,

στην αγορά των Tρώων βρέθηκαν, κρυμμένοι στην κοιλιά του αλόγου,

που μόνοι τους οι Tρώες το ’φεραν στην ακρόπολή τους.

O δούρειος ίππος ήταν εκεί στημένος, κι εκείνοι, τριγύρω

καθισμένοι, αγόρευαν πολλά κι ανόητα. Tότε μοιράστηκε

στα τρία η γνώμη τους:

ή να κεντήσουν το κούφιο ξύλο με τον άσπλαχνο χαλκό τους·

ή να τον σύρουν στην κορφή, να γκρεμιστεί πάνω στους βράχους·

ή άθικτο να τον αφήσουν, για τους θεούς εξιλαστήριο

αφιέρωμα. Kι έμελλε να συντελεστεί η τρίτη γνώμη·

γιατί ήταν το γραφτό της μοίρας τους να αφανιστούν, αν τον προστάτευε

η πόλη αυτόν τον μέγα δούρειο ίππο, όπου

ήσαν κρυμμένοι οι άριστοι των Αχαιών, στους Τρώες απειλώντας 

θάνατο και φόνο.

Kαι τραγουδούσε πώς των Aχαιών τα παλικάρια πάτησαν

το κάστρο, όταν ξεχύθηκαν από τον δούρειο ίππο [...].                                         620

Kαι τραγουδούσε πώς σκορπίστηκαν, ένας εδώ άλλος αλλού,

ρημάζοντας την πάνω πόλη· ο Oδυσσέας όμως, σαν τον Άρη,

με τον ισόθεο μαζί Mενέλαο, πώς τράβηξαν ορμώντας

στο παλάτι του Δηιφόβου·

 κι εκεί, διηγήθηκε, το πώς εκείνος τόλμησε πόλεμο ανελέητο, και τέλος νίκησε

με τη βοήθεια της αντρειωμένης Aθηνάς.

Aυτά τραγούδαγε ο φημισμένος αοιδός· ωστόσο ο Oδυσσέας

έλιωνε, το δάκρυ του έτρεχε ασταμάτητο μουσκεύοντας τα μάγουλά του.

Πώς μια γυναίκα μοιρολογεί τον άντρα της πεσμένη πάνω του,                        630

που εκεί, μπροστά στην πόλη του και στον λαό του, πέφτει

για την πατρίδα πολεμώντας και τα τέκνα του, να τα γλιτώσει

από τη μαύρη μέρα·

κι εκείνη, όπως τον βλέπει τώρα να σπαρταρά και να τελειώνει,

γύρω του σωριασμένη, σπαράζει από το κλάμα· ενώ οι εχθροί

με τα κοντάρια τους πισωχτυπούν αλύπητα στην πλάτη και στους ώμους,

τη σέρνουν να την πάρουν σκλάβα τους, για να βουλιάξει

στης δυστυχίας τον πόνο.

Πώς το πικρότατό της πάθος μαραίνει πρόσωπο και παρειές,

έτσι κι ο Oδυσσέας θρηνώντας έχυνε τότε το πικρό του δάκρυ.

Oι άλλοι καν δεν πρόσεξαν που πνίγονταν στο δάκρυ ο ξένος,

μόνο ο Aλκίνοος το αισθάνθηκε [...].

Ερωτήσεις:

1.      Τι γνωρίζετε για τους αοιδούς και τους ραψωδούς; Μονάδες 4

2.      Ποιο είναι το περιεχόμενο του τραγουδιού του Δημόδοκου; Μονάδες 4

3.      α. Ποιες αφηγηματικές τεχνικές χρησιμοποιεί ο ποιητής στους παραπάνω στίχους; Μονάδες 3

β. Να εντοπίσετε στο κείμενο τη διεξοδική παρομοίωση και να την αναπτύξετε

Μονάδες 3

4.      α. Να εντοπίσετε τα τυπικά επίθετα που αποδίδονται στον Οδυσσέα και να τα σχολιάσετε.(Ποιες είναι σημαντικές αξίες για έναν άνθρωπο στον ομηρικό κόσμο;)  

Μονάδες 3

β. Ποιος είναι ο ρόλος των θεών στη ζωή των ανθρώπων στην Οδύσσεια; Να απαντήσετε στηριζόμενοι σε σημεία του κειμένου

Μονάδες 3

Magic guitar

Blast off

Μποτίλια στὸ πέλαγο

Τρεῖς βράχοι λίγα καμένα πεῦκα κι ἕνα ρημοκλῆσι
καὶ παραπάνω
τὸ ἴδιο τοπίο ἀντιγραμμένο ξαναρχίζει.
τρεῖς βράχοι σὲ σχῆμα πύλης, σκουριασμένοι
λίγα καμένα πεῦκα, μαῦρα καὶ κίτρινα
κι ἕνα τετράγωνο σπιτάκι θαμμένο στὸν ἀσβέστη.
καὶ παραπάνω ἀκόμη πολλὲς φορὲς
τὸ ἴδιο τοπίο ξαναρχίζει κλιμακωτὰ
ὡς τὸν ὁρίζοντα ὡς τὸν οὐρανὸ ποὺ βασιλεύει.
Ἐδῶ ἀράξαμε τὸ καράβι νὰ ματίσουμε τὰ σπασμένα κουπιά,
νὰ πιοῦμε νερὸ καὶ νὰ κοιμηθοῦμε.
Ἡ θάλασσα ποὺ μᾶς πίκρανε εἶναι βαθιὰ κι ἀνεξερεύνητη
καὶ ξεδιπλώνει μίαν ἀπέραντη γαλήνη.
Ἐδῶ μέσα στὰ βότσαλα βρήκαμε ἕνα νόμισμα
καὶ τὸ παίξαμε στὰ ζάρια.
Τὸ κέρδισε ὁ μικρότερος καὶ χάθηκε.
Ξαναμπαρκάραμε μὲ τὰ σπασμένα μας κουπιά.

Γιώργος Σεφέρης (Μυθιστόρημα ΙΒ')

Για τη νιότη που θέλουν να μας κλέψουν!

Δικαίωμα στη νιότη

Tης Mαριας Kατσουνάκη

«Μεγαλώσαμε απότομα. Είμαστε παιδιά που μεγαλώσαμε απότομα», μονολογεί μία από τις γυναίκες που εμφανίζονται στο ντοκιμαντέρ «Τα κορίτσια της βροχής» της Αλίντας Δημητρίου, το οποίο προβάλλεται αυτή την εβδομάδα στην Ταινιοθήκη. Οι συγκλονιστικές μαρτυρίες, χάρη στο ανεπιτήδευτο ύφος, το ήθος, την αξιοπρέπεια και το μέτρο αυτών των γυναικών, που ανήκαν στη νεολαία Λαμπράκη και κακοποιήθηκαν σωματικά και ψυχικά στην περίοδο της δικτατορίας, αντιστοιχούν σε μια συγκεκριμένη πολιτική, κοινωνική, ιστορική πραγματικότητα. Δεν προσφέρονται για όποια εκμετάλλευση, άτοπες συγκρίσεις και αναλογίες.

Κρατάμε τη φράση της 20χρονης τότε Λαμπράκισσας, γιατί με έναν τρόπο ανοίκειο και παράδοξο διατηρεί την ισχύ και την αλήθεια της. Οι πρόσφατες στατιστικές για την εκτίναξη της ανεργίας στο 18,2% αναδεικνύουν και τα πολυπληθέστερα θύματα: τα ποσοστά στους νέους κάτω των 25 υπερβαίνουν το 40%. Οι σημερινοί εικοσάρηδες «μεγαλώνουν απότομα» σε έναν κόσμο με πολλές ελλείψεις, χωρίς σταθερές. Εγκλωβισμένοι σε ένα ψαλιδισμένο παρόν και ένα δυσοίωνο μέλλον. Το δικό τους βάσανο και τραύμα είναι εστιασμένο, ιδεολογικά αποχρωματισμένο, ζωτικά επιτακτικό: ανάγκη και δικαίωμα για εργασία. Οχι κατ’ ανάγκην μερική, όχι υποχρεωτικά περιστασιακή. Η γενιά αυτή επιβαρύνεται με άγχος που δεν της αναλογεί και ερωτήματα που καθηλώνουν τον τρόπο ζωής και σκέψης της σε μια άλυτη εξίσωση. Οσο η ελληνική οικογένεια χρηματοδοτούσε απρόσκοπτα τα παιδιά της το πρόβλημα ήταν λιγότερο ορατό. Τώρα όμως που ο ένας από τους δύο γονείς (αν όχι και οι δύο) μπορεί να βρίσκεται στην ανεργία, οι σχέσεις μεταβάλλονται και μετατοπίζονται, οι πιέσεις αυξάνονται.

Εως ότου βρεθούν οι νέες ισορροπίες (με καινούργια επαγγέλματα που θα δημιουργηθούν, με προοπτικές που θα επαναλειτουργήσουν και ορίζοντες που θα διανοιχθούν) οι εικοσάρηδες βιώνουν μια εμποδισμένη νιότη. Υφίστανται τις συνέπειες μιας πλασματικής ευφορίας για την οποία δεν είναι συνυπεύθυνοι. Χάνουν την ασφαλιστική δικλίδα που επιτρέπει αμεριμνησία και αναγκαία χαλάρωση. Είναι η ηλικία της πρώτης εκκίνησης, των αποφάσεων που μπορεί στο μέλλον να αλλάξουν, να τροποποιηθούν, πάνω τους όμως στηρίζεται το επόμενο βήμα. Και μένουν μετέωροι.

Σηκώνουν μεγάλο βάρος στους ώμους τους: Να επανεφεύρουν την απρόσκοπτη, παράτολμη δημιουργία, το δικαίωμα να επιλέγουν για την ψυχή τους και όχι για την ανταγωνιστικότητα και τους όρους της αγοράς, να εκφράζονται χωρίς να μιλούν για φόβο και ανασφάλεια. Να προσδοκούν, να ελπίζουν, να επιθυμούν χωρίς όρια και όρους. Να είναι νέοι.

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_1_14/01/2012_469129

Και συμπληρώνω ότι η κλοπή της ελπίδας δεν πλήττει μονάχα τους ηλικιακά εικοσάρηδες αλλά και όλους ανεξαρτήτως ηλικίας που παλεύουν σ' αυτή τη χώρα να κρατήσουν ψήγματα νιότης και αισιοδοξίας για το μέλλον.

George Gaudy

 

Τον εκνευρίζει ο μικροαστισμός και η ψευδαίσθηση πολλών Ελλήνων ότι αν περάσουμε καλά σήμερα, τα πράγματα θα πάνε καλά. Δεν είναι ο ρόλος της μουσικής του τέτοιος για να κάνει τον κόσμο να ξεχνά, το αντίθετο μάλιστα. Θεωρεί επικίνδυνη την άρνηση και τον εφησυχασμό και προτάσσει το όνειρο αρκεί να  πατάει κανείς τα πόδια του στη γη. « Ο έρωτας είναι το πραγματικό αντίδοτο. Όνειρο τώρα είναι να αποδεσμευτούμε», τονίζει. «Δεν μπορώ να καταλάβω κάποιον που ονειρεύεται τις καλοκαιρινές του διακοπές μόνο και μόνο για να διατηρήσει τον τρόπο ζωής του. Αν, όμως, οραματίζεσαι να φύγεις για να κάνεις κάτι  ουσιαστικό, είμαι μαζί σου και θα το τραγουδήσουμε μαζί». Ο George Gaudy είναι μία πολύ ιδιαίτερη και ελπιδοφόρα παρουσία στην ελληνική μουσική σκηνή και με τις απόψεις του διαψεύδει όλους όσοι τον χαρακτηρίζουν σκοτεινό δηλώνοντας, «Δεν είμαι σκοτεινός, αλλά προβληματισμένος».

Πηγή:http://tvxs.gr/news/moysiki/george-gaudy-o-biomatikos-eyaisthitopoiimenos-trobadoyros

Το κείμενο των πανελλαδικών και οι ερωτήσεις του

Πανανθρώπινο μήνυμα τέχνης

 Κάθε πολιτισμός έχει τα όρια και το στίγμα του στον ιστορικό χώρο και χρόνο. Μέσα ωστόσο στην ιστορία του κόσμου, το αρχαιοελληνικό αισθητικό επίτευγμα σημαδεύει την καταγωγή μιας τέχνης με πανανθρώπινο μήνυμα και με διαστάσεις παγκόσμιες, θα έλεγα σχεδόν εξωχρονικές. Πρώτη έκφραση της αποστασιοποίησης του ανθρώπου από την αναγκαιότητα της φύσης, χάρη στη μεταμόρφωση της ύλης σε πνεύμα, το ελληνικό πλαστικό κατόρθωμα δηλώνει την επίμονη και έλλογη προσπάθεια του καλλιτέχνη να δαμάσει το πάθος και τη μοίρα με τα έργα του νου και της καρδιάς, αυτά που φέρνουν τον άνθρωπο όλο και πιο κοντά στο Θεό, αυτά που τον οδηγούν δίπλα στο συνάνθρωπο.

Αποκρυστάλλωμα μιας ορθής και όρθιας σκέψης, το αρχαίο άγαλμα (μεμονωμένο ή ως αναπόσπαστο μέρος αρχιτεκτονικού συμπλέγματος) καθαγιάζει και αγλαΐζει τους χώρους της πόλης. Σήμα ανάτασης ψυχικής και ορόσημο πανάρχαιας μνήμης, θυμίζει στους πολίτες την αμέριστη ευθύνη τους για τη συνοχή της κοινωνικής ομάδας και ορθώνεται εγγυητής της ιστορικής αλληλεγγύης του συνόλου. Διαγράφει ο τεχνίτης τα πλαίσια μιας πάντα ευνομούμενης και ισορροπημένης πολιτείας, έτσι όπως την ονειρευόταν η νεογέννητη δημοκρατία και έτσι όπως την ορίζει η πλατιά ειρηνευτική κίνηση του θεϊκού βραχίονα στο αέτωμα του ολυμπιακού ναού. Κίνηση που αναδεικνύει τον Απόλλωνα ρυθμιστή στη διαμάχη του ανθρώπου με το ζώο, με το μυθικό Κένταυρο, στην Ολυμπία, και οργανωτή της ζωής μέσα στο φως του λόγου. Το πέρασμα από το μύθο στο λόγο έγινε, χάρη στην τέχνη, άγαλμα, θέαμα και θεωρία. […]

Το πέρασμα από το ζώο, την άγρια φύση και τους αγρούς, στο δομημένο άστυ και στην οργανωμένη πόλη, ας πούμε τη θεϊκή μετάβαση από την κυνηγέτιδα Άρτεμι στην πολιάδα Αθηνά, δηλώνει με κάθε της μορφή και σε κάθε της βήμα η αρχαία ελληνική τέχνη, πρώτη αυτή εγρήγορση του ανθρώπου στον κόσμο του ελεύθερου πνεύματος. Αυτό ίσως είναι το συνοπτικό μέγιστο μάθημα του αρχαιοελληνικού βιώματος, των ανθρώπων που πρώτοι σμίλευσαν στο ξύλο, στην πέτρα και στο μάρμαρο, τη μορφή της εσωτερικής ενατένισης, συνδυασμένη με την ιδεατή πληρότητα της φυσικής ομορφιάς. Μαρτυρεί για τα λεγόμενά μου το αινιγματώδες χαμόγελο του αρχαϊκού κούρου και η ανείπωτη έκπληξη στο βλέμμα της κόρης μέσα στην πολύπτυχη φορεσιά της.

Ιδού η απαρχή της προσπάθειας για γνώση και για αυτογνωσία, ιδού το πρώτο ερωτηματικό, το για πάντα αναπάντητο, ιδού η αυγή του μυστηρίου που οδήγησε τον άνθρωπο να γίνει πλάστης αθάνατου έργου, δημιουργός δηλαδή θεών. Δάμασε η ελληνική τέχνη το ζώο πριν ανακαλύψει τον τέλειο άνθρωπο. Το συντροφικό συναπάντημα του ανθρώπου με τους θεούς διδάσκει η αρχαία αισθητική, στην προσπάθειά της να αιχμαλωτίσει την τέλεια μορφή την πάντα μετέωρη και πάντα τεταμένη προς μια ιδεατή πληρότητα, προς ένα αέναο γίγνεσθαι. Να γιατί η αρχαία τέχνη θα μένει πάντα πρωτοποριακά επίκαιρη και ζωντανή: είναι η τέχνη πυξίδα και σταθερός προσανατολισμός, αυτή που δεν γνώρισε αμηχανίες και αγνοεί τα αδιέξοδα, γι’ αυτό και εμπνέει κάθε αναγέννηση, γι’ αυτό και μένει η βάση κάθε πνευματικής παλιννόστησης προς το ουσιώδες, δηλαδή τη δημιουργία ελευθερίας.

Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ, Πολιτισμός και Ελληνισμός, Προσεγγίσεις, Αθήνα 2007

A1. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε (100-120 λέξεις).
                                                                                                 Μονάδες 25 
Β1. Η αρχαία τέχνη θα μένει πάντα πρωτοποριακά επίκαιρη και ζωντανή. Να αναπτύξετε το περιεχόμενο της φράσης σε μία παράγραφο (70-90 λέξεις).Μονάδες 10
Β2. α) Να βρείτε τους δύο τρόπους πειθούς που χρησιμοποιεί η συγγραφέας στην τελευταία παράγραφο και να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με μία αναφορά για κάθε τρόπο (μονάδες 6).
β) Να εντοπίσετε στο κείμενο τέσσερις λέξεις ή φράσεις με μεταφορική σημασία (μονάδες 4).
Μονάδες 10
Β3. α) επίτευγμα, δαμάσει, μετάβαση, πληρότητα, ουσιώδες: Να γράψετε από ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παραπάνω λέξεις (μονάδες 5).
β) έλλογη, κοντά, συνοπτικό, φυσικής, αιχμαλωτίσει: Να γράψετε από ένα αντώνυμο για καθεμιά από τις παραπάνω λέξεις (μονάδες 5).                                                                                                                Μονάδες 10
Β4. Να αναγνωρίσετε το είδος της σύνταξης στις παρακάτω φράσεις και να τις μετατρέψετε στο αντίθετο είδος:
Διαγράφει ο τεχνίτης τα πλαίσια μιας πάντα ευνομούμενης και ισορροπημένης πολιτείας (μονάδες 2).
Δάμασε η ελληνική τέχνη το ζώο πριν ανακαλύψει τον τέλειο άνθρωπο (μονάδες 3).
Μονάδες 5
Γ1. Σε ημερίδα του δήμου σου με θέμα «Τέχνη και Ζωή» συμμετέχεις ως εκπρόσωπος του σχολείου σου με εισήγηση 500-600 λέξεων. Στην εισήγηση αυτή αναφέρεσαι στην προσφορά της Τέχνης στους νέους σήμερα, καθώς και στους τρόπους με τους οποίους μπορεί το σχολείο να συμβάλλει στην ουσιαστική επαφή τους με αυτήν.
Μονάδες 40

Ακούστε τους...

Από τον καινούριο δίσκο τους

Και από τον προηγούμενο δίσκο τους.
http://www.inner-ear.gr/gr/artists/37-my-wet-calvin/
http://www.lifo.gr/mag/features/3185
http://www.reworks.gr/2011/?artists=my-wet-calvin
http://www.ough.gr/index.php?mod=articles&op=view&id=791

Και το τραγούδι της ημέρας!

Καλή αρχή στους μαθητές και τις μαθήτριες...

Να ευχηθώ και από εδώ καλή επιτυχία στους μαθητές και τις μαθήτριές μου.
Είναι μια δύσκολη διαδικασία οι πανελλαδικές, ίσως αναγκαίο και ταυτόχρονα υπερτιμημένο κακό. Το σίγουρο και αυτό που πρέπει να κρατήσουμε είναι ότι είναι ένας αξιοκρατικός τρόπος εξέτασης και αυτό και μόνο είναι ένα πολύ σημαντικό στοιχείο στο οποίο θα σταθώ και θα κρατήσω.
Συνεπώς, ο διαβασμένος υποψήφιος οφείλει να σεβαστεί την προσπάθεια που έχει κάνει όλη τη χρονιά και να αποδείξει έμπρακτα την αξία του.
Δεδομένου ότι κάποιος έχει κάνει μια συνετή μελέτη θα πάει στις εξετάσεις με αυτοπεποίθηση και σιγουριά να γράψει όσο το δυνατό καλύτερα. Η σιγουριά από μόνη της είναι ένα σημαντικό πλεονέκτημα διότι βοηθά το μυαλό να λειτουργεί σωστά.

• Πριν τις εξετάσεις ο καλός ύπνος και η ξεκούραση είναι απαραίτητα
• Δεν είναι καλό να επανερχόμαστε στο διάβασμα την τελευταία στιγμή. Το μόνο που μπορούμε να πετύχουμε είναι η σύγχυση και η ανασφάλεια.
• Ξεκαθαρίζουμε μονάχα κάποια σκοτεινά σημεία στην ύλη μας και τίποτε άλλο.
• Δεν επηρεαζόμαστε από κανέναν άλλο συμμαθητή ή καθηγητή, ο μαθητής ξέρει καλύτερα το πώς και το τι πρέπει να διαβάσει ή να πράξει.
• Η μελέτη και το ξεκαθάρισμα είναι καθαρά προσωπική υπόθεση και οι εξετάσεις είναι σίγουρα ένας δικός μας αγώνας.
• Σε καμία περίπτωση δε στηριζόμαστε στα sos θέματα, οι πανελλαδικές εξετάσεις δεν είναι θέμα τύχης αλλά σωστού διαβάσματος.
• Διαβάζουμε τα θέματα πολλές φορές και ανακαλούμε όσα ξέρουμε. 
• Δεν είναι κακή ιδέα να γράψει κάποιος στο πρόχειρο όσα θεωρεί ότι πρέπει να απαντηθούν με τη μορφή σχεδιαγράμματος. Αυτό σίγουρα βοηθά στην αποφυγή επαναλήψεων και στη σύνταξη ενός καλογραμμένου γραπτού, σημαντικό ζητούμενο των φιλολογικών μαθημάτων.
• Ακόμη και αν δεν ξέρουμε κάτι ο πανικός δε θα βοηθήσει. 
• Γράφουμε όσα ξέρουμε και στο τέλος τις ερωτήσεις για τις οποίες δεν είμαστε σίγουροι.
• Πάντα πρέπει να σκεφτόμαστε ότι το γραπτό θα διαβαστεί από κάποιον άλλο, άρα καλό είναι να είμαστε αποστασιοποιημένοι και να σκεφτόμαστε αν θα γίνουμε κατανοητοί.
• Τετριμμένο αλλά αναγκαίο να προσέξουμε την εικόνα του γραπτού, είναι κι αυτό σημαντικό.
• Η ρύθμιση του χρόνου είναι μια εξίσου σημαντική υπόθεση, καλό είναι λοιπόν από την αρχή να ρυθμίσουμε το πώς θα χειριστούμε το χρόνο μας και να μη φτάσουμε στο τελευταίο μισάωρο αγχωμένοι.
• Στην έκθεση θα προσέξουμε το επικοινωνιακό πλαίσιο, τα δεδομένα και τα ζητούμενα. Αυτά θα πρέπει να ξεκαθαριστούν από την αρχή. Επιμένουμε στην ανάγνωση και στην υπογράμμιση των κλειδιών του θέματος. Η πολλαπλή ανάγνωση θα μας βοηθήσει να αποφύγουμε τυχόν απογοητεύσεις στο τέλος. 
• Δε γράφουμε όσα ξέρουμε αλλά όσα ζητούνται και φυσικά δεν πριμοδοτούμε ένα ζητούμενο επειδή το έχουμε δουλέψει περισσότερο και το γνωρίζουμε καλύτερα.
• Είναι εξετάσεις και τίποτε άλλο. Έτσι τις αντιμετωπίζουμε και δε θεωρούμε ότι κάτι τελείωσε αν δεν τα πάμε καλά σε ένα μάθημα.
• Μόλις τελειώσει το ένα μάθημα σκεφτόμαστε το επόμενο και δεν απογοητευόμαστε. Κρατάμε την καλή ψυχολογία μέχρι και το τελευταίο μάθημα. Η υπερβολή βλάπτει.
• Ένα αυθεντικό γραπτό στην παραγωγή θα αξιολογηθεί καλύτερα από ένα τυποποιημένο γραπτό που επαναλαμβάνει τυπικά και απομνημονευμένα κομμάτια που έχουμε μελετήσει. 
• Γράφουμε με την ψυχή μας και πιστεύουμε στον εαυτό μας. Λίγο κλισέ αλλά μάλλον αληθινό.

Καλή επιτυχία!

Carlos Fuentes

Ένα μικρό αφιέρωμα στον Carlos Fuentes...Αξίζει τον κόπο να το παρακολουθήσετε.
Ο Κάρλος Φουέντες, ένας από τους μεγαλύτερους λογοτέχνες της εποχής μας και μία από τις σημαντικότερες φυσιογνωμίες της Λατινικής Αμερικής, απεβίωσε την Τρίτη 15 Μαΐου 2012 σε νοσοκομείο της Πόλης του Μεξικού, όπου νοσηλευόταν με καρδιακά προβλήματα, σε ηλικία 83 ετών.

Πολυγραφότατος, έντονα πολιτικοποιημένος και κοσμοπολίτης συγγραφέας ο ίδιος, εθεωρείτο ο «εθνικός συγγραφέας» του Μεξικού που θρηνεί για την τεράστια αυτή απώλεια, όπως έγραψε και ο Πρόεδρος Φελίπε Καλδερόν στον λογαριασμό του στο Τwitter. 

Μαζί με τους δύο νομπελίστες, τον Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες και τον ΠερουβιανόΜάριο Βάργκας Λιόσα, o Kάρλος Φουέντες συντέλεσε αποφασιστικά στη μεγάλη «έκρηξη» (boom) αλλά και την ανανέωση της λατινοαμερικανικής λογοτεχνίας κατά τις δεκαετίες του 1960 και του 1970. 

Γεννήθηκε στον Παναμά το 1928 και πέρασε μέρος της παιδικής του ηλικίας σε διάφορες χώρες (Η.Π.Α, Χιλή, Αργεντινή) επειδή ο πατέρας του ήταν διπλωμάτης. Πέρασε τα νεανικά του χρόνια μακριά από την πατρίδα του, σπούδασε στην Ελβετία, αργότερα έγινε και ο ίδιος διπλωμάτης ενώ δίδαξε στα μεγαλύτερα αμερικανικά και αγγλικά πανεπιστήμια.

Έγραψε μυθιστορήματα, διηγήματα, δοκίμια, θεατρικά έργα και κινηματογραφικά σενάρια, ενώ μέχρι τα τελευταία του δεν παρέλειπε να παρεμβαίνει στα πολιτικά πράγματα της χώρας του με τη μαχητική αρθρογραφία του. Οι πιο πρόσφατες εκκλήσεις του αφορούσαν στον άτυπο πόλεμο (με χιλιάδες θύματα) που μαίνεται στο Μεξικό ανάμεσα στο κράτος και στις συμμορίες που ελέγχουν το παράνομο εμπόριο ναρκωτικών.

Ο Κάρλος Φουέντες, ένας συγγραφέας που έχει διαβαστεί και έχει αγαπηθεί στην Ελλάδα, είχε τιμηθεί με όλες τις ανώτατες διακρίσεις του ισπανόφωνου κόσμου για το έργο του αλλά δεν έλαβε ποτέ το Βραβείο Νομπέλ μολονότι ήταν πάντα στη λίστα των επικρατέστερων. 

Στο Μεξικό γιορτάστηκαν τα 80 του χρόνια το 2008 με αναρίθμητες τιμητικές εκδηλώσεις. Ήταν μέχρι το τέλος παραγωγικός και φημιζόταν για την κομψότητά του και την ευγένεια του χαρακτήρα του.

Εθεωρείτο ένας από τους κορυφαίους εκπροσώπους της παγκόσμιας σύγχρονης πεζογραφίας εν γένει και το έργο του περιλαμβάνει μυθιστορήματα, όπως «Η πιο διάφανη περιοχή» (1958), «Ο θάνατος του Αρτέμιο Κρους» (1962), «Αλλαγή δέρματος» (1967), «Ιερή ζώνη» (1967), «Terra Nostra» (1975), «Το κεφάλι της ύδρας» (1978), «Ο γερογκρίνγκο» (1985), «Ο αγέννητος Χριστόφορος» (1987), «Η εκστρατεία» (1990), «Ντιάνα, η μοναχική κυνηγός» (1994), κινηματογραφικά σενάρια, θεατρικά έργα και δοκίμια, όπως «Ο θαμμένος καθρέφτης» (1992).

Το 1993 εξέδωσε το έργο «Η πορτοκαλιά», με το οποίο κλείνει ο αφηγηματικός κύκλος που ονόμασε «Η ηλικία του χρόνου». Το 1977 κέρδισε το Βραβείο Ρόμουλο Γαλιέγος (ανώτατη λογοτεχνική διάκριση στη Λατινική Αμερική) και το 1987 το Βραβείο Θερβάντες, τη μεγαλύτερη διάκριση που δίνεται σε ισπανόφωνο συγγραφέα. 

Τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε πάρα πολλές γλώσσες και τα περισσότερα από αυτά στα ελληνικά (http://www.vivlionet.gr/). 
http://www.vimamen.gr/culture/article/?aid=457875

Ψυχαναλύοντας την ελληνική κοινωνία

1.Ενδιαφέρουσες οι απόψεις του Μ. Γιωσαφάτ για την ελληνική κοινωνία και την πολιτική


2.Η δύναμη της μονάδας αναδεικνύεται στο παρακάτω άρθρο, γιατί να μην πιστέψουμε και στη δύναμη του συνόλου; Διαβάστε προσεκτικά τον αγώνα του μαραθωνοδρόμου και την πίστη ότι θα τα καταφέρει. Προσωπικά, εντοπίζω ένα μεγάλο πρόβλημα και αυτό είναι η μεγάλη δυσπιστία στην ελληνική κοινωνία, δυσπιστία του ενός για τον άλλο, δικαιολογημένη ή όχι δε θα το αναλύσω στην παρούσα ανάρτηση. Τα συμπεράσματα δικά σας.
http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.8emata&id=14686

Εργαστήριο δημιουργικής γραφής...

http://www.bookbook.gr/

Επισκεφτείτε τον παραπάνω ιστότοπο, πρόκειται για ένα ηλεκτρονικό περιοδικό που απευθύνεται σε γονείς, εκπαιδευτικούς και παιδιά, με στόχο την προώθηση της φιλαναγνωσίας.

Ωραία δουλειά καθώς δίνει τη δυνατότητα της ανάγνωσης, κριτικής, ακρόασης βιβλίων και το σημαντικότερο της συγγραφής. Για επιπλέον πληροφορίες επισκεφτείτε τον παρακάτω σύνδεσμο

http://www.tovima.gr/culture/article/?aid=456592

Για να ξεθολώσουμε λίγο το μυαλό από την επικαιρότητα

Δυο μονόλογοι, μια άλλη ματιά, του Δ.Ν. Μαρωνίτη

Μέρα που είναι, μέρα που έφτασε, δεν έχω να πω τίποτα περισσότερο από όσα σημείωσα την περασμένη Κυριακή. Οπότε παραμένει διαθέσιμος ο κρυφός λόγος της ποίησης, ο οποίος στις δύσκολες ώρες αναλαμβάνει τον ρόλο αμοιβαίας χειραψίας. Την προσφέρουν καλύτερα ποιητές που βρίσκονται στην άλλη όχθη και κοντεύουν να ξεχαστούν. Ας πούμε ο Λόρκα, που τον θυμήθηκε πρόσφατα ο Γιάννης Σουλιώτης, μεταφράζοντας με μεράκι αρχαιόφιλα και ερωτόφιλα ποιήματά του στον τόμο Ο Θάνατος του Πηγάσου (εκδόσεις Αρμός). Από όπου ο επόμενος, πεζόμορφος, «Σωκράτης», με τη μάσκα του σειληνού που του φόρεσε ο Αλκιβιάδης στο πλατωνικό Συμπόσιο, μοιρασμένος στα δυο. Πρώτο μισό:

«Ο φιλόσοφος έφτασε στον κύκλο των μαθητών. Στο κέντρο ήταν, κλειστό και φρέσκο από τη δροσιά των ματιών των νέων, ένα μεγάλο κρεμμύδι ιδεών. Ολοι τρόχιζαν τις γλώσσες τους και μάλωναν ποιος να το πρωτοξεφλουδίσει. Ενα αργό φεγγάρι χανόταν ανάμεσα στις φυλλωσιές.

Το κρεμμύδι άρχισε να γυρίζει. Οι φλούδες του, χρώμα χρυσού, χρώμα αμέθυστου, λαμποκοπούσαν τη στιγμή που τις τραβούσαν. Ο Σωκράτης γελούσε αινιγματικά. Οι μαθητές γελούσαν τυλιγμένοι στο κραμεζί της πίστης: το κρεμμύδι γέμισε χρυσά και μαύρα αστέρια σαν ουρανός ναού και όλοι έλεγαν "Εδώ είναι!". Μετά ο ιδανικός καρπός μίκρυνε μέχρι που εξαφανίστηκε σε πολύ λεπτές αόρατες γάζες, και όλοι έφυγαν. // Μακριά ο Λυσίας χασμουριόταν επάνω σε μια πυραμίδα ανέμου».

Δεύτερο μισό: «Ο φιλόσοφος έφυγε από τον κύκλο των μαθητών του. Το βράδυ σήκωσε τη μεταξωτή του σκηνή κι όλος ο ουρανός φαινόταν σκεπασμένος από μια πολύ λεπτή φλούδα κρεμμυδιού. Ο Σωκράτης είδε μια πυγολαμπίδα, ο Σωκράτης άκουσε ένα βατράχι, ο Σωκράτης είδε μια τεράστια πεταλούδα προς το Νότο, κι ένα μικρό κόκκινο φίδι τού φώτισε όλο το στήθος, σαν αίμα από τσεκούρι, σαν μια αντανάκλαση φλόγας. Υστερα χάθηκε στη λεωφόρο των ανέμων».

Αυτά ο Λόρκα. Στην άλλη άκρη του κάτω κόσμου αντιφωνεί ένας άλλος, ισότιμος ποιητής. Δικός μας αυτός, κι ας ξεχάστηκαν πέρσι τα τριάντα χρόνια του θανάτου του, μέσα στα άλλα φανταχτερά πανηγύρια. Πεισματωμένη με τον τρόπο της και γυμνή ακούγεται η δική του φωνή, στιχουργημένη και μοιρασμένη σε τέσσερις στροφές ενός «Νυχτερινού Μονολόγου», όπως τον φαντάστηκε (μεταξύ 1977 και 1980) ο μοναχικός Τάκης Σινόπουλος. Αντιγράφω επακριβώς:

«Γι' αυτό λοιπόν ξαφνικά οι πορείες / κι η βοή των λαών που σηκώνονται. / Ισως είναι το ακοίμητο μάτι της μνήμης. / Ισως είναι το αυτί στις πέτρες που ακούει. / Οταν άξαφνα αδειάζουν ως τα πέρατα οι δρόμοι. / Οταν η φωνή στον Αισχύλο. / Και φυσάει ο αέρας -σκοτεινές ιστορίες.

Τόσα χρόνια τι γαυγίζει το ορφανό σκυλί / στη διχάλα του δρόμου; / Τα σημάδια στο κορμί κι η παράλογη σκέψη/ την ακούς στο μυαλό. / Φαγωμένες οι λέξεις, ένα σύνθημα, ένα. / Πόσα παίρνει το μήνα ο χαφιές; / Πόσα παίρνεις εσύ; / Το 'να χέρι στην Αλβανία. / Το 'να πόδι στην Κατοχή. / Και τα λόγια που ξέρουν μονάχα το ψέμα. / Το μυαλό μπουκωμένο. / Το ψωμί το πικρό και πιο πέρα τανάλια η Ευρώπη / σκοτεινές ιστορίες.

Μη μου πεις γιατί μας εκάρφωσες τότε. / Είχε γίνει το μούτρο σου ο παλιός / ξεφτισμένος τοίχος που κατουράνε οι συνταξιούχοι / σκουπίδια και πέτρες. / Οι δικαστές ανεβαίνουν τη σκάλα / Και το ξέρεις όπως το ξέρω / το σκυλί που αλυχτάει στον έρημο τόπο / ό,τι κι αν πεις δεν είναι απόκριση / το 'να σχέδιο ξεσηκώνει το άλλο / ο ένας τύραννος / ετοιμάζει τον άλλο / σου πετάνε ένα κόκαλο - σκοτεινές ιστορίες.

Ποιος είσαι εσύ που περπατάς το δισάκι στον ώμο / παραμιλώντας. Χρόνο το χρόνο / σου σακατέψανε τη γενιά / προσκυνημένοι εμπόροι, χωροφύλακες. / Το μούτρο σου μια ζαρωμένη εφημερίδα / Κι εκείνο το νησί που αγάπησες / όλο το Αιγαίο μια σκάφη με σκατά. / Ο,τι κι αν πεις δεν είναι απόκριση / κι απ' τον Αισχύλο ως τον Σεφέρη να φυσάει ο αέρας / η λευτεριά που πάλεψες - σκοτεινές ιστορίες».

Η απόκριση κρέμεται δυο σελίδες πιο κάτω, τώρα πεζόμορφη, με το ποίημα «Ταξίδι». Μ' αυτό ας τελειώσει η δύσκολη μέρα:

«Στα σπλάχνα μου υπάρχει τώρα ένας μύλος, αλέθει το σκοτάδι της ηλικίας μου και δε σου λέω για τις φωνές που περπατάνε στο μυαλό, μήτε για κείνο το ποτάμι που περάσαμε προχτές και τα νερά του πλημμυρίζοντας από παντού τη μνήμη - εσύ, // κοιμόσουν και κυλήσανε χιλιάδες χρόνια που σε κράταγα κι ήμουν φτωχός και παγωμένος και κουράστηκε, ξεράθηκε το χέρι μου // ή ξαφνικά ένα τίναγμα στο κατακάθι της ψυχής // τι γύρευα, τι κράταγα από σένα;».

Οταν η πραγματική ποίηση διασταυρώνεται με την επικαιρότητα, τη βλέπει αλλιώς, σε άλλο βάθος.

http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=456240&h1=true

Δεν θα σχολιάσω το παραπάνω δημοσίευμα, είναι σαφές και δυστυχώς τρομακτικό εύστοχο.

Και λίγη μουσική...

Ήχος ιδιαίτερα προσεγμένος, ανοίγει την ψυχή και το μυαλό, μας ηρεμεί, μας ταξιδεύει και μας ξεσηκώνει.

Καλό μήνα!

Καλό μας μήνα, ο Μάιος μας έφτασε και φέτος, καλοκαίριασε και η ελληνική κοινωνία παλεύει μέσα στην άγνοιά της να χαρεί την καθημερινότητα, να βρει το χαρακτήρα της και να αποφασίσει ποιο κόμμα να ψηφίσει...Μία από τους απορούντες και η γράφουσα ψάχνει να αποφασίσει το τι, το πώς και το γιατί και από την άλλη να χαρεί την ξεγνοιασιά του Μαγιού.  Δύσκολο μου φαίνεται το εγχείρημα, η προσπάθεια ωστόσο κρίνεται αναγκαία. Δεν ξέρω ποιο θα είναι το αποτέλεσμα των φετινών εκλογών, θέλω όμως να πιστεύω ότι ζούμε μια μεταβατική περίοδο ως χώρα και θέλω πάρα πολύ να πιστέψω ότι αυτή η μετάβαση θα μας βοηθήσει να γίνουμε πιο σκεπτόμενοι και τέλος θέλω να ευχηθώ ότι όλος αυτός ο προβληματισμός δε θα ξεχαστεί όπως τόσα άλλα σ' αυτή τη χώρα...θα λάβει σάρκα και οστά και δε θα παραμείνει ονειροπόλων μόχθος!

Η κρίση είναι viral

Του Νίκου Ξυδάκη Το viral βίντεο, αναρτημένο στο YouTube, με τίτλο I am Hellene, πέτυχε τον σκοπό του: ο ιός διαδόθηκε ταχύτατα και η νεαρή ηθοποιός Κατερίνα Μουτσάτσου έγινε θέαμα και θέμα συζήτησης για περισσότερους από μισό εκατομμύριο Ελληνες, μέσα σε τρεις ημέρες. Το θέμα της ίωσης: η κ. Μουτσάτσου αντέγραψε πιστά ένα διαφημιστικό σποτ για μια καναδέζικη μπίρα, στο οποίο ένας ομιλητής γκρεμίζει τα στερεότυπα για τους Καναδούς και κλιμακώνει τη ρητορεία του έως την ιαχή του πακ-σοτ «I am Canadian!», όπου εμφανίζεται και η μπίρα. Στο I am Hellene, η Ελληνίδα ηθοποιός στη θέση της μπίρας βάζει την Ελλάδα, και προσπαθεί να σπάσει τη στερεοτυπική εικόνα του Greek που πίνει ούζα και λουφάρει, αντικαθιστώντας την με την εικόνα του Ηellene που δεν και δεν. Το viral της κ. Μουτσάτσου δεν αντέχει ιδιαίτερη κριτική. Ως προς το περιεχόμενο, υποφέρει δομικά, αυτοϋπονομεύεται από αυτό ακριβώς που υποτίθεται θέλει να πολεμήσει: είναι στερεοτυπικό. Παραμερίζει ένα στερεότυπο και στη θέση του βάζει ένα άλλο. Πίνω/δεν πίνω ούζο, λέω/δεν λέω όπα, είμαι/δεν είμαι δημόσιος υπάλληλος κ.ο.κ. Ως προς τη φόρμα, είναι επίσης στερεοτυπικό: βίαιη κλιμάκωση και καταιγισμός συναισθηματολογίας. Είναι η φόρμα της διαφήμισης: ταχύτατη εκμαίευση συναισθήματος στα λίγα δευτερόλεπτα ενός σποτ. Κι αν στη διαφήμιση μιας μπίρας, η συναισθηματική εκβίαση μπορεί να εκληφθεί και ως χιούμορ, δηλαδή να εμπεριέχει και την ειρωνική συμπαραδήλωση, στη συνηγορία υπέρ ενός λαού η τέτοια συναισθηματική πλημμύρα είναι απλώς kitsch. Ως Ελληνας, Hellene, Greek, Ρωμιός, Γραικός, Γιουνάν, βλέποντας την υστερική κλιμάκωση του βίντεο με τον εθνικό ύμνο στο τέλος, ένιωσα, πώς το λένε, embarassed. Η στερεοτυπικότητα και εντέλει το kitsch, που σφραγίζουν το περιεχόμενο και τη φόρμα του viral, προκύπτουν αναπόφευκτα από την εννοιολογική προσέγγιση του θέματος. Οι Ελληνες, η Ελλάδα, η ελληνικότητα προσεγγίζονται ως προϊόν για rebranding. Αλλά μια χώρα, ένας λαός, ένα έθνος, οι αναπαραστάσεις τους και το συμβολικό πεδίο το οποίο συγκροτούν διαχρονικά δεν είναι βεβαίως ένα προϊόν ή μια εταιρεία, δεν είναι μπίρα, κινητό ή αυτοκίνητο, δεν είναι καν τουριστικός προορισμός. Είναι δυναμικές έννοιες και ιστορικά υποκείμενα, με περιεχόμενα και ζητήσεις διαρκώς ανασημασιοδοτούμενα, είναι διαρκή διακυβεύματα και πολύσημη ανοιχτότητα. Η εννοιολογική αστοχία οδηγεί αναπόφευκτα στα απλοϊκά δίπολα του βίντεο, όπου το καλό στερεότυπο αντιπαραβάλλεται στο κακό στερεότυπο. Η συμπαθητική, ερασιτεχνική και ανυστερόβουλη προσπάθεια της νέας καλλιτέχνιδος προκαλεί εντούτοις το ενδιαφέρον μας: ακριβώς διότι μέσα από την εννοιολογική της σύγχυση δείχνει πράγματι την πολλαπλή πνευματική σύγχυση στην οποία βρίσκονται οι Ελληνες σήμερα. Η κρίση ράγισε την εικόνα εαυτού, μάλλον τις εικόνες εαυτού που είχαμε στα χρόνια της πλησμονής και της αμεριμνησίας. Ας συγκρίνουμε μόνο την αυτοαντίληψη του Ελληνα το 2004 και το 2010-12· μέσα σε ελάχιστα χρόνια εξατμίστηκε η αυταρέσκεια, γκρεμίστηκε η πίστη στην Ισχυρά Ελλάδα, φάνηκε τοξική η λατρεία της συσσώρευσης. Ράγισε η εικόνα: θα ήταν ορθότερο να λέγαμε ότι ραγίζει ο εαυτός· η κρίση μάς κάνει άλλους, δεν μας δείχνει απλώς άλλους. Ζώντας όμως βυθισμένοι σε έναν κόσμο εικόνων, σε έναν κόσμο θεάματος και φενάκης, περιτριγυρισμένοι από αντίγραφα και ομοιώματα, όταν ραγίζει ο εαυτός, το σώμα κι η ψυχή, νομίζουμε ότι ραγίζει η εικόνα του, ενώ ο πυρήνας, το ον, παραμένει αδιατάρακτος. Γι’ αυτό λαχταράμε: βλάπτεται η εικόνα, να διορθώσουμε την εικόνα, τι βλέπουν οι ξένοι, τι θα πουν οι άλλοι. Είπαμε: εικόνες εαυτού. Δεν μοιράζονται όλοι οι Ελληνες μία εικόνα εαυτού. Απλώνονται σε ένα συνεχές: από τον υπεραυτάρεσκο Ελληναρά, που κακοβλέπει όλους όσοι δεν του μοιάζουν, έως τον κομπλεξικό που μυκτηρίζει την Ελλάδα και τη συγκρίνει διαρκώς με το Εξω. Κλειστότητα, υπεραναπλήρωση, στασιμότητα, πτωχαλαζονία. Κατωτερότητα, εθελοδουλία, σουσουδισμός, υποτέλεια. Και στα δύο άκρα εξόριστα είναι η υπερηφάνεια, η αυτογνωσία, η αυτονομία, ο αυτοκαθορισμός, οι στοχαστικές προσαρμογές. Η ελληνικότητα δεν είναι προϊόν που αποζητά branding. Τη φέρεις και σε φέρει, την ξεχνάς ενώ υπάρχει, την αλλάζεις και σε τρέφει. Είναι πολιτική και πνευματική αναζήτηση, είναι ταυτότητα υπό διαπραγμάτευση, είναι υπόσταση δυναμική εντός Ιστορίας, με ρηγματώσεις, με τομές, με συνοχή και συνέχεια· έχει πριν, έχει μετά, αλλά κυρίως έχει τώρα. Η κρίση είναι πικρή και viral ― και μας διδάσκει. http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathpolitics_1_30/04/2012_440020