Τις καλύτερες των ευχών για τους αναγνώστες τούτου του ιστολογίου

Επειδή όπως αποδεικνύεται  όλα είναι ζήτημα επιλογών, ας λάμψουμε μέσω της φύσης μας, ακόμη κι αν δεν το έχουμε ας κάνουμε μια προσπάθεια

Shiny happy people laughing

Meet me in the crowd
People, people
Throw your love around
Love me, love me
Take it into town
Happy, happy
Put it in the ground
Where the flowers grow
Gold and silver shine

(chorus)
Shiny happy people holding hands
Shiny happy people holding hands
Shiny happy people laughing

Everyone around
Love them, love them
Put it in your hands
Take it, take it
There's no time to cry
Happy, happy
Put it in your heart
Where tomorrow shines
Gold and silver shine

(repeat chorus)

Hey, here we go!

Μιας και με παρακάλεσε η φίλη Ζαχαρούλα...

And I've gone silver on my travels,
growing silver in my sideburns. I'm starting to unravel her, 
My heartbeats on a djembe,
I counted eighteen on my pulse as Kilrenny Church struck three for three o'clock.

Waters

And you said twelve years in retirement.
The hours go by like sips of water. The record lies unbroken,
and no doubt, it's white flour in my diet.
It's going to be the death of me, sweet drumroll for those embittered big ideas.

It's such a waste of all that I had.

You mentioned bats in the attic, 
so now you're lifting up the tiles to get around these conservation rules.
I walked down in the basement.
I'm hanging upside down. I gag across my mealy mouth.
And how I'll laugh, I've loved about that.
When I read your simple novel, it uses all our real names.
And go make yourself a fortune,
there's nothing left for us then us left dangling just a little shamefaced.

It's such a waste of what we had.
And it's such a waste of all that we had.
And it's such a waste of all that I am.
Δεν ξέρω αλλά μου έφερε στο μυαλό την ποίηση του Γιώργου Σεφέρη, ίσως γιατί κι αυτός στην ποίησή του ασχολείται με το παρελθόν και κάνει μια αξιολόγηση όσων έχει βιώσει...σε μια άλλη διάσταση βέβαια από το παραπάνω ποίημα
Όποιος ποτέ του δεν αγάπησε θα αγαπήσει στο φως...
Πόση ευγνωμοσύνη για όλους αυτούς τους ποιητές που μας κρατούν ζωντανούς και μας κάνουν να σκεφτόμαστε και να ονειρευόμαστε!

Κοινωνία με ανάγκη απεξάρτησης

Oψεις

Tης Naomi Alderman* / The Guardian

Οταν η Μπέτι Φορντ, η οποία πέθανε την περασμένη εβδομάδα, αναφέρθηκε για πρώτη φορά δημοσίως, τη δεκαετία του ’80, στον εθισμό της στο αλκοόλ και στα χάπια, πρόσφερε ανακούφιση σε πολλούς. Αποκαλύπτοντας ότι ακόμα και η Πρώτη Κυρία των ΗΠΑ υποφέρει από εθισμό, αναμφίβολα έκανε ευκολότερες χιλιάδες παρόμοιες συζητήσεις για άνδρες και γυναίκες που αδυνατούσαν να ομολογήσουν και να αντιμετωπίσουν τις ίδιες τις εξαρτήσεις τους.

Ακόμη τείνουμε να πιστεύουμε ότι είναι εύκολο να αναγνωρίσουμε τους αλκοολικούς ή τους χρήστες ναρκωτικών, η Φορντ όμως υπογράμμισε το πρόβλημα των «λειτουργικών» εθισμένων, των τύπων που μπορούν να εξαπατούν τους άλλους και τον εαυτό τους ότι δεν υπάρχει πρόβλημα. «Το μακιγιάζ μου δεν ήταν πασαλειμμένο ούτε τα μαλλιά μου αχτένιστα», παρατήρησε. «Φερόμουν κόσμια και ποτέ δεν τελείωσα ολόκληρο μπουκάλι, επομένως πώς ήταν δυνατόν να είμαι αλκοολική;» Ο κόσμος ανταποκρίθηκε στην εξομολόγησή της και εμπνεύστηκε από τον αγώνα της. Και το Κέντρο Μπέτι Φορντ έχει βοηθήσει χιλιάδες ανθρώπους να απεξαρτηθούν.

Βέβαια, αυτό που κάποτε ήταν μια θαρραλέα αποκάλυψη φαίνεται σήμερα να έχει γίνει πράξη ρουτίνας. Πολλοί διάσημοι άνθρωποι έχουν περάσει την πόρτα του Κέντρου Μπέτι Φορντ. Υποδέχομαι την είδηση για άλλη μια διασημότητα που αντιμετωπίζει εθισμό με μουντή θλίψη, ευχόμενη να καταφέρει να απεξαρτηθεί και ελπίζοντας να μην ξανακυλήσει. Δεν εκπλήσσομαι όμως. Φαίνεται σάμπως όλοι πλέον να είναι εθισμένοι σε κάτι.

Δεν είναι μόνο το αλκοόλ και τα ναρκωτικά. Υποφέρουμε σήμερα από διάφορες νευρώσεις της αφθονίας – όχι ακριβώς εθισμούς, αλλά ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές με τις οποίες πολλοί από μας επιστρέφουμε σταθερά σε κάποια πηγή περίσπασης.

Επειδή γράφω για τα βιντεοπαιχνίδια, συχνά με ρωτάνε –κυρίως ανήσυχοι γονείς– αν πιστεύω στον εθισμό στα βιντεοπαιχνίδια. Δεν πιστεύω –ο εθισμός είναι πολύ ισχυρή λέξη και πρέπει να την κρατάμε για τις ουσίες που προκαλούν σωματικά συμπτώματα στέρησης–, σίγουρα όμως πιστεύω στη νοσηρή εμμονή στα βιντεοπαιχνίδια. Τα παιχνίδια είναι ένας τρόπος να απομακρύνεσαι από τον πραγματικό κόσμο για λίγο. Δεν είναι όμως το μόνο πράγμα που χρησιμοποιούμε μ’ αυτόν τον τρόπο.

Η εύκολη πρόσβαση στην πίστωση επέτρεψε σε χαμηλού εισοδήματος ανθρώπους να γίνουν «ψυχαναγκαστικοί» καταναλωτές. Η πλημμύρα εικόνων στο Ιντερνετ έδωσε την ευκαιρία για την «πορνο-εξάρτηση». Και το ίδιο το Ιντερνετ –πηγή απεριόριστης πληροφόρησης– μπορεί να γίνει αντικείμενο εμμονής.

Μια από τις δυσκολότερες προκλήσεις του σύγχρονου κόσμου είναι η αντιμετώπιση της αφθονίας. Και γίνεται ακόμα δυσκολότερη, επειδή αν παραδεχτείς το πρόβλημα, φαίνεσαι κακομαθημένος. Συχνά σκέφτομαι πώς ζούσε η γιαγιά μου: ποτέ δεν είχε διαβατήριο, ποτέ δεν ταξίδεψε έξω από τη χώρα, ποτέ δεν είχε τηλεόραση, έραβε μόνη της τα ρούχα της και η μεγαλύτερη ευχαρίστησή της ήταν να διαβάζει βιβλία που δανειζόταν από την τοπική βιβλιοθήκη. Με κάνει να νιώθω κακομαθημένη ομολογώντας ότι ξοδεύω χρήματα σε πράγματα που ούτε έχω ανάγκη ούτε επιθυμώ ιδιαίτερα, μόνο και μόνο επειδή βαριέμαι, ότι δυσκολεύομαι να κλείσω το Ιντερνετ και να συγκεντρωθώ στη δουλειά μου. Υπάρχει λύση γι’ αυτές τις «χαμηλού προφίλ» εμμονές; Το Κέντρο Μπέτι Φορντ δεν θεραπεύει την εμμονή με το Facebook ή τη συνήθεια να βλέπεις τηλεόραση αντί να αντιμετωπίζεις τα συναισθήματά σου.

Συμμετέχω στο Σχολείο της Ζωής, ένα κοινωνικό εγχείρημα στο Λονδίνο με στόχο τη χρησιμοποίηση της φιλοσοφίας ως βοήθειας στη σύγχρονη ζωή. Σε ένα μάθημα όπου διδάσκω ασχολούμαστε με την αντιμετώπιση δύσκολων συναισθημάτων. Το να εκφράζεις την οργή ή το άγχος σου μπορεί να αποβεί βλαβερό. Ομως, όπως έχει πει ο φιλόσοφος Τζούλιαν Μπαγκίνι: «Οταν προσπαθείς να ψυχράνεις θερμά συναισθήματα, καταλήγεις είτε να τα καταστείλεις είτε να τα χάσεις εντελώς. Κανένα από τα δύο δεν είναι επιθυμητό». Τι να κάνουμε λοιπόν για να αντιμετωπίσουμε αυτά τα μπελαλίδικα συναισθήματα; Οχι πάντως ν’ ασχοληθούμε με το Τwitter. Ούτε να αγοράσουμε κάτι που δεν χρειαζόμαστε. Ούτε να ανοίξουμε την TV. Απλώς να τα νιώσουμε.

* Η κ. Ναόμι Αλντερμαν είναι συγγραφέας και ειδική στα βιντεοπαιχνίδια.

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_2_17/07/2011_449393

Και δύο υπέροχα τραγούδια...

Και μια θετική οπτική...

Η μεγάλη δημιουργική πλειοψηφία των Ελλήνων Του Αλεξη Παπαχελα Ας ξεφύγουμε λίγο από τη μιζέρια και την υστερία των ημερών... Αναμασάμε εδώ και μήνες την καραμέλα της ανάπτυξης και της ανάγκης για επενδύσεις και θέσεις εργασίας. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο είναι εξαιρετικά σημαντικό να επικροτούμε όλοι ό,τι θετικό γίνεται σ’ αυτόν τον τόπο, το οποίο φέρνει δουλειές, ανάπτυξη και χρήματα στη χώρα. Προχθές παρουσιάσθηκε ένα εκπληκτικό σχέδιο του Ρέντσο Πιάνο και του Ιδρύματος Νιάρχου για το αθλητικό πάρκο της Καλλιθέας, την Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, τη νέα Εθνική Λυρική Σκηνή και το πάρκο στο Φάληρο. Πρόκειται για μια τεράστια επένδυση της τάξης του μισού δισ. ευρώ, που θα αλλάξει ριζικά την αθηναϊκή παραλία, η οποία βεβηλώθηκε βάναυσα από τα έργα των Ολυμπιακών Αγώνων και τις αυθαιρεσίες δημάρχων και νονών της νύχτας. Καλό, όμως, είναι να θυμίσουμε τι πέρασε αυτό το έργο για να γίνει, πόσες αράδες ατέρμονης σαχλοφιλολογίας περί «δημοσίου χώρου» έχουν γραφεί για να το πολεμήσουν. Ο τοπικός δήμος δεν το ήθελε γιατί φιλοδοξούσε να πάρει όλη την έκταση, προφανώς για να τη διατηρεί στην κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι περισσότερες παρόμοιες δημοτικές εκτάσεις. Συνασπιζόμενοι επίδοξοι αρχιτέκτονες διαμαρτύρονταν γιατί το σχέδιο δεν έγινε από Ελληνα και γιατί κακώς εμπλέκονται «ιδρύματα του κεφαλαίου» στη διαχείριση δημόσιας γης. Ο καθένας με τον πόνο του και την τρέλα του πολεμούσε το έργο, όπως θα πολεμήσει το Ελληνικό και κάθε τι καινούργιο. Το έργο όμως ξεκινάει, και αυτό επειδή ήταν ένα από τα λίγα που πήρε πραγματικά στα σοβαρά ο Κώστας Καραμανλής, ο οποίος το παρακολούθησε από την αρχή έως το τέλος. Μου έκανε εντύπωση ότι κάποιοι φίλοι τόλμησαν χθες να το σχολιάσουν θετικά στο Διαδίκτυο στέλνοντας tweeters. Δέχθηκαν μια επίθεση μίζερης γκρίνιας, που κατέληγε σε εκείνο το γνωστό «μα με αυτά ασχολείσαι σήμερα;». Ναι, λοιπόν, με αυτά πρέπει να ασχοληθούμε και να τα πολλαπλασιάσουμε για να πάει μπροστά ο τόπος. Χρειαζόμαστε όραμα, όρεξη για φιλόδοξα σχέδια που ενίοτε (αν είναι δυνατόν!) μπορούν να αποφέρουν και κέρδη σε ιδιώτες. Χρειάζεται να δαμάσουμε τον κυνικό Ελληνα που έχουμε μέσα μας και είναι δύσπιστος και απαθής για τα πάντα. Για να γίνει, όμως, αυτό, η μεγάλη δημιουργική πλειοψηφία των Ελλήνων πρέπει να παλέψει και να απελευθερωθεί από την ομηρία μικροπολιτικών-δημάρχων, γκρουπού- σκουλων της άρνησης και όλων των άλλων, που αν τους ακούγαμε, το Φαληρικό Δέλτα θα ήταν σκουπιδότοπος και το 2015, αντί να κατασκευαστεί ένα λαμπρό έργο που θα φέρει δουλειές, ανάπτυξη και (επιτέλους) λίγη αισθητική.

http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathpolitics_1_01/07/2011_1295644

Πόσο αληθινό!

Rage, rage against the dying of the light

Tου Nικου Γ. Ξυδακη

Υγρός και κρύος άνεμος ράπιζε το πρόσωπο στη λεωφόρο, έσπρωξε δάκρυα στα μάτια και τα δάκρυα κρυστάλλωσαν και διαθλούσαν φώτα, φώτα λευκά και κόκκινα, φώτα πράσινα, κίτρινα, χρυσά, φανοί πορείας, φλας, και φώτα-στολίδια που πάσχιζαν να δώσουν χρώμα εορταστικό στον παγωμένο δρόμο, στη μουδιασμένη πόλη, στους κατηφείς ανθρώπους. Πάλευαν τα φώτα να σχίσουν το υγρό σκοτάδι, να αραιώσουν την πυκνή θλίψη που τύλιγε την πόλη, πάλευαν σιωπηλά, όπως κάθε χρόνο, μα τώρα διαφορετικά.

Τα Χριστούγεννα είναι τα φώτα τους, είναι αστέρια, καμπάνες και γιρλάντες, στέφουν τους δρόμους, αναστατώνουν πλατείες, τυλίγονται σε δέντρα, αναβοσβήνουν μουσικά σε οικιακά μπαλκόνια, σημαίνουν κρυφές χαρές πίσω από γερτές κουρτίνες. Βλέπεις τα φώτα στις βεράντες και ακούς παλμούς ενοίκων, αφουγκράζεσαι ψυχές απόντων και κεκοιμημένων, που 'ρχονται φωτεινές και πεταρίζουν γύρω από κάγκελα και γλάστρες φυλλοβόλες, χτυπούν ανεπαισθήτως τον υαλοπίνακα, χνωτίζουν φευγαλέα, τόσο που να τις δουν μάτια παιδιού, σκορπούν μνήμη χρυσόσκονη και παίρνουν στεναγμούς. Τα σπίτια, η πόλη, οι άνθρωποι είναι τα φώτα τους.

Φέτος είναι λίγα. Κι άργησαν. Τα μπαλκόνια στέκουνε βουβά, χωρίς σφυγμό, τι να μαντέψεις; Χωρίς δέντρα. Με μαδημένες γλάστρες του Δεκέμβρη. Πολλές αναχωρήσεις, παλικάρια, γέροντες, μεσήλικοι, θα πεταρίζουν ολοχείμωνα χλωμές φωτίτσες να συντροφεύουν και να παρηγορούν. Να σχίζουν τη σκιά.

«Do not go gentle into that good night. / Rage, rage against the dying of the light.» Ο Ντύλαν Τόμας φωτίζει τις νύχτες μας, η βιβλική φωνή του έρχεται από το 1953 σ' ένα μικρόφωνο του BBC: «Αβρός μην πας στην νύχτα την καλή. / Οργή, οργή για του φωτός την εκπνοή» (μτφρ. Νίκος Ράπτης). Σαν οιακισμός κεραυνού έρχεται ο ποιητής, αιφνίδιος, συνταρακτικός, με γράμμα φίλου, με μια σελίδα του Δικτύου, και καλεί τον πατέρα να μείνει εν οργή κόντρα στο σβήσιμο, να μη χαθεί αβρός, να φύγει μαινόμενος και όρθιος. Δώσ' μας κουράγιο, ποιητή, δώσε φωνή στη νύχτα:

Ανθρωποι τρομεροί, πάνω στη φλογερή του ορμή

Τον Ηλιο αδράξαν και τον τραγουδήσαν,

Ομως καθώς αυτός τον ουρανό διασχίζει

Μάθαν, αργά πολύ, πως θλίψη τον γιομίσαν,

Αβροί δεν παν στην νύχτα την καλή.

Ανθρωποι σκοτεινοί, κοντά στο μνήμα,

Με θαμπωμένη όραση βλέπουν και αυτοί

Μάτια θαμπά που θα μπορούσαν να είναι

όλο χαρά, μετεωρίτες φλογεροί,

Οργή, οργή για του φωτός την εκπνοή.

Κ' εσύ πατέρα, απ' το θλιμμένο ύψος, από κει,

Δώσ' μου κατάρα και ευχή

με των δακρύων σου την ορμή.

Αβρός μην πας στην νύχτα την καλή,

Οργή, οργή για του φωτός την εκπνοή.

Αβρός μην πας στην νύχτα την καλή,

Το γέρασμα, με το κλείσιμο της μέρας

πρέπει να καίει και να μουγκρίζει.

Οργή, οργή για του φωτός την εκπνοή.

Διαπλέεις την πόλη με μια σιγαλή μοτοσικλέτα, λούζεσαι φώτα, ακούς φωνές ζώντων και νεκρών, όλοι είναι παρόντες τούτη τη νύχτα, ο πατέρας του Ντύλαν Τόμας, ο πατέρας του Γκανά σαν τον δικό μου (Υπνε που παίρνεις τα παιδιά / πάρε και τον πατέρα· απ' τις μασχάλες πιάσ' τονε / σα νά 'ταν λαβωμένος. Οπου πηγαίνεις τα παιδιά / εκεί περπάτησέ τον, με το βαρύ αμπέχωνο / στις πλάτες του ν' αχνίζει), ο Διόνυσος-Αδης παραστάτης του Σικελιανού, διαλύουν το ζόφο, τινάζουν τη θλίψη απ' τις καρδιές, φωτίζουν τα βαριά Χριστούγεννα του 2011, θα τα θυμόμαστε τούτα τα Χριστούγεννα πάντα, σαν φώτα απ' τα μελλούμενα.

«Ω Διόνυσε-Αδη, θείε μας παραστάτη·

συγκράτα τις καρδιές μας με το μαύρο

του πόνου σου κρασί· δυνάμωνέ τις·

προφύλαξέ τις άγγιχτες, για κείνη

την ώρα, π' αναπάντεχα η κραυγή σου,

πιο από σεισμού βοή, θα μας σηκώσει,

με τους νεκρούς μαζί, στο θείο γιουρούσι!»

http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathpolitics_1_18/12/2011_1297132

Φωνές αγαπημένες...

Ένα μεγάλο ευχαριστώ για τα όμορφα ταξίδια που μας χάρισε με την υπέροχα αισθαντική της φωνή, μια φωνή που εξέφρασε τα συναισθήματά μας με γλυκύτητα και ειλικρίνεια μαζί, μια φωνή ξεχωριστή και μια τόσο διαφορετική προσωπικότητα. Καλό ταξίδι!!!

Jazzy morning!

Άφησε να κοιτάξω

Άφησε να κοιτάξω το πρόσωπό σου
Στην ήρεμη αστροφεγγιά που κοιμούνται οι άνεμοι
Στους βράχους στα νερά στις όχθες που αναπνέουν
Στην ήρεμη αστροφεγγιά περπατεί ένας ήσκιος
Γνώριμος ήσκιος τον βλέπουνε τ’ άστρα μονάχα
Και τα όνειρα που δοκίμασαν ομορφιά και τρόμο
Δεν ακούς τα φτερά που διπλώνουν τη λησμονιά τους
Το κύμα πεθαίνει στα πόδια μας μετρώντας
Τους αιώνες της θάλασσας της καρδιάς μας τους χτύπους
Τα πλοία δεν κινούνται κρεμάστηκαν στο βλέμμα σου
Τα μάτια περιμένουν τον ήλιο σου για ν’ ανοίξουν
Τα δροσερά τους πέταλα από φως και θλίψη
Κυνηγώ τη σκιά σου ανάμεσα στα σχήματα
Αναζητώ το χέρι σου από άστρο σε άστρο
Άφησε να κοιτάξω το πρόσωπό σου
Σαν το φεγγάρι που κοιτάζεται στον ύπνο ενός παιδιού

***

Εγώ κ’ εσύ – πολύ μακριά μέσα στη νύχτα -
Σκοτεινοί είμαστε σα δυο παράθυρα της πυκνής βροχής
Εικόνες θαμπές από χλωμούς φεγγίτες και σκοτάδι
Σε ποια γωνιά ποια μάτια θα μας φωτίσουν
Πόσα φεγγάρια θα σταθούν και θα μετρήσουν τη νοσταλγία τους
Στην ασημένια σκόνη που πεθαίνοντας θα τινάξουν οι μνήμες
Δε μας μένει παρά η βοή το ποίημα που μας κράζει
Μέσα στον κίνδυνο που σκορπάει η θάλασσα στην καρδιά των βράχων
Κάτω απ’ τα χέρια που έσμιξαν τη μακρινή τους λάμψη
Κάτω απ’ τα χέρια τα σπαθιά που φυλάγουν το θάνατο

Από τη συλλογή Άνθρωποι και πουλιά (1947) του Γιώργου Θέμελη

Περί δημοσιογραφίας

Μιας και μιλήσαμε για τη δημοσιογραφία, το αναρτώ για τους μαθητές της Β Λυκείου και φυσικά για κάθε ενδιαφερόμενο.
http://www.lifo.gr/mag/columns/4480

Εξαιρετική προσέγγιση

Το διάβασα μόλις τώρα, το πιστεύω, το ασπάζομαι, με εκφράζει και το μοιράζομαι μαζί σας...Τα πολλά λόγια είναι φτώχεια.

http://www.lifo.gr/mag/columns/4481

Μήπως χρειάζονται καλύτεροι γονείς; Του Thomas L. Friedman / New York Times

Τα τελευταία χρόνια διαβάζουμε όλο και πιο συχνά σε άρθρα και αναλύσεις ότι χρειαζόμαστε καλύτερους δασκάλους στα δημόσια σχολεία μας και ότι, αν δεν έβαζαν εμπόδια τα συνδικάτα των δασκάλων, τα παιδιά της Αμερικής θα σκόραραν όσο και της Σιγκαπούρης στους μεγάλους διεθνείς διαγωνισμούς. Αναμφίβολα, ένας καλός δάσκαλος μπορεί να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό την επίδοση ενός μαθητή: χρειάζεται να στρατολογούμε, να εκπαιδεύουμε και να ανταμείβουμε τέτοιους δασκάλους. Υπάρχει όμως και κάτι άλλο που δείχνουν νεότερες μελέτες: χρειαζόμαστε και καλύτερους γονείς. Οι γονείς που εστιάζουν στην εκπαίδευση των παιδιών τους μπορούν κι αυτοί να επηρεάσουν τις επιδόσεις τους. Κάθε τρία χρόνια, ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) διεξάγει διαγωνισμούς ως μέρος του Διεθνούς Προγράμματος Αξιολόγησης Μαθητών (PISA), κατά τους οποίους εξετάζει 15χρονους, σε οικονομικά ανεπτυγμένες χώρες, ως προς την κατανόηση γραπτού κειμένου και την ικανότητά τους να χρησιμοποιούν ό, τι έχουν μάθει στα μαθηματικά και τις επιστήμες για να λύσουν πραγματικά προβλήματα. Οι 15χρονοι της Αμερικής [και της Ελλάδας, πρέπει να προσθέσουμε, σ. τ. μ.] υπολείπονται κατά πολύ των συνομηλίκων τους από χώρες όπως η Σιγκαπούρη και η Φινλανδία. Για να κατανοηθεί καλύτερα γιατί άλλοι μαθητές αριστεύουν και άλλοι όχι, ο Αντρέας Σλάιχερ, ο οποίος επιβλέπει τις εξετάσεις του PISA, πήρε την πρωτοβουλία να κοιτάξει και πέρα από τις σχολικές τάξεις. Ετσι (το 2006 σε 4 χώρες και το 2009 σε άλλες 17) η ομάδα του PISA πήρε συνεντεύξεις από γονείς 5.000 μαθητών σχετικά με το πώς ανατρέφουν τα παιδιά τους και κατόπιν συνέκρινε τις απαντήσεις με τα αποτελέσματα των εξετάσεων. Πριν από λίγο καιρό, το PISA δημοσίευσε τα τρία κύρια ευρήματα της έρευνας: «Οι 15χρονοι μαθητές που οι γονείς τους διάβαζαν συχνά βιβλία μαζί τους την πρώτη χρονιά του δημοτικού», μου συνόψισε ο Α. Σλάιχερ, «εμφάνισαν σημαντικά καλύτερα αποτελέσματα από εκείνους που οι γονείς τους διάβαζαν μαζί τους σπανίως ή καθόλου. Δεύτερον, το πλεονέκτημα όσον αφορά τους μαθητές που οι γονείς τους τους διάβαζαν στα πρώτα σχολικά τους χρόνια είναι προφανές, ανεξαρτήτως κοινωνικοοικονομικού υπόβαθρου. Και τρίτον, η ενασχόληση των γονιών με τα 15χρονα παιδιά τους συνδέεται επίσης στενά με τις καλύτερες επιδόσεις στο PISA». Ο Σλάιχερ μου εξήγησε ότι «και μόνο να ρωτήσεις το παιδί σου πώς ήταν η μέρα του στο σχολείο και να δείξεις γνήσιο ενδιαφέρον για τα μαθήματα που κάνει μπορεί να έχει την ίδια αποτελεσματικότητα με ώρες φροντιστηρίου. Είναι κάτι που μπορεί να κάνει ο κάθε γονιός, άσχετα από το μορφωτικό ή το κοινωνικό του επίπεδο». Το είδος της γονεϊκής ενασχόλησης είναι επίσης σημαντικό. Οπως σημειώνεται, π. χ., στην έρευνα του PISA, «η διαφορά επίδοσης στην κατανόηση κειμένου είναι μεγαλύτερη, όταν οι γονείς διαβάζουν βιβλία με τα παιδιά τους, όταν μιλούν μαζί τους για το τι έκαναν στη διάρκεια της μέρας και όταν τους αφηγούνται ιστορίες», ενώ είναι μικρότερη όταν απλώς παίζουν με τα παιδιά τους. Πρόσφατη μελέτη του αμερικανικού Κέντρου Δημόσιας Εκπαίδευσης κατέληξε σε παρεμφερή ευρήματα, που δημοσιεύτηκαν από τη διευθύντρια του Κέντρου, Πατ Μπαρθ, στο τελευταίο τεύχος της American School Board Journal. Η μελέτη «Πώς η γονεϊκή φροντίδα επηρεάζει τις σχολικές επιδόσεις» κατέληξε σε συμπεράσματα που «προκαλούν κάποια έκπληξη», όπως γράφει η Π. Μπαρθ. «Η γονεϊκή ενασχόληση μπορεί να πάρει πολλές μορφές, όμως μόνο ορισμένες από αυτές σχετίζονται με υψηλότερες μαθητικές επιδόσεις. Οι γονεϊκές δράσεις που υποστηρίζουν τη μάθηση των παιδιών στο σπίτι είναι πιο πιθανό να επηρεάσουν θετικά τα ακαδημαϊκά επιτεύγματα στο σχολείο». «Ελέγχετε τη σχολική δουλειά του παιδιού στο σπίτι· βεβαιώνεστε ότι το παιδί πηγαίνει στο σχολείο· ανταμείβετε τις προσπάθειές του και συζητάτε ενθαρρυντικά την ιδέα να πάει στο πανεπιστήμιο. Ολα αυτά συνδέονται με την καλύτερη παρακολούθηση των μαθημάτων, υψηλότερους βαθμούς και καλύτερη προετοιμασία για το πανεπιστήμιο». Χωρίς αμφιβολία, δεν υπάρχει υποκατάστατο του καλού δασκάλου. Είναι ό, τι πιο πολύτιμο για την εκπαίδευση. Ομως, ας μη ρίχνουμε όλο το βάρος στους δασκάλους. Οι καλύτεροι γονείς μπορούν να κάνουν τον κάθε δάσκαλο πιο αποτελεσματικό.

http://news.kathimerini.gr/4Dcgi/4Dcgi/_w_articles_civ_12_11/12/2011_465723

Σημείο μηδέν

Και όμως φτάνεις στο σημείο να κουράζεσαι από τα απλά και τα αυτονόητα
φτάνεις στο σημείο να πιστεύεις ότι η υπέρβαση δεν αρκεί
φτάνεις στο σημείο να παύεις να ελπίζεις
φτάνεις στο σημείο να μη θέλεις να προσπαθήσεις
φτάνεις στο σημείο να ακούς φωνές απελπισίας
φτάνεις στο σημείο να λες παραιτούμαι
φτάνεις στο σημείο να τρέχεις και να τρέχεις
φτάνεις στο σημείο εκκίνησης
φτάνεις στο μηδέν
φτάνεις στην αρχή
φτάνεις και στη νέα αρχή
και λες θα χαμογελάσω
πού θα πάει...

Saturday night songs

Φεστιβάλ Νέων Λογοτεχνών

http://www.festivalneonlogotechnon.gr/
Στις 9 και 10 Δεκεμβρίου στο ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης με πολλές και ενδιαφέρουσες παράλληλες εκδηλώσεις. Μια πολύ αξιόλογη προσπάθεια...Όσοι είναι στην πρωτεύουσα θα έχουν την ευκαιρία να το παρακολουθήσουν.

Ωραίο!!!

Ιδού και το βίντεο της ημέρας!

Το είναι και το φαίνεσθαι!

Και η μουσική της ημέρας!

Εντονο στρες από το Δημοτικό Πανελλήνια έρευνα λέει ότι ένας στους τέσσερις 11χρονους υποφέρει από άγχος

Έλενα Φυντανίδου

Το έντονο στρες κυριεύει μαθητές ακόμη και του Δημοτικού. Οι υποχρεώσεις πολλές, ο ελεύθερος χρόνος ελάχιστος. Ο χρόνος των παιδιών είναι τόσο γεμάτος από σχολικές και εξωσχολικές δραστηριότητες (μαθήματα ξένων γλωσσών, μουσικής, αθλητισμός κλπ) ώστε να μην υπάρχει ούτε λεπτό μέσα στην ημέρα για παιχνίδι. Και μιλάμε για παιδιά μόλις 11 και 12 ετών. 

Τα αποτελέσματα από την Πανελλήνια Ερευνα που πραγματοποιήθηκε σε μαθητές το 2010 από ομάδα επιστημόνων του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής δείχνουν ότι ο ένας στους τέσσερις εντεκάχρονους και το 50% των 13χρονων και των 15χρονων αισθάνονται αρκετά ή πολύ πιεσμένοι από το σχολείο.

Η πίεση αυτή συνδέεται με την εμφάνιση ψυχοσωματικών συμπτωμάτων. Ειδικότερα, από τις στατιστικές αναλύσεις προκύπτει ότι οι έφηβοι που νιώθουν πιεσμένοι από το σχολείο εμφανίζουν ψυχοσωματικά συμπτώματα (όπως νευρικότητα, θυμό και γκρίνια, ακεφιά, δυσκολία συγκέντρωσης, πονοκέφαλο, δυσκολία στον ύπνο, πόνο στη μέση, πόνο στο στομάχι και ζαλάδα) σε σημαντικά υψηλότερο ποσοστό από εκείνους που δεν νιώθουν πιεσμένοι.

Οι έφηβοι που έλαβαν μέρος στην έρευνα ερωτήθηκαν για τις ώρες των απογευματινών δραστηριοτήτων. Σύμφωνα με τις απαντήσεις τους, κάνουν ιδιαίτερα μαθήματα ή πηγαίνουν σε φροντιστήριο κατά μέσο όρο 8,9 ώρες την εβδομάδα. Αυτά αφορούν κυρίως σε ξένες γλώσσες (3,9 ώρες) και μαθήματα του σχολείου (3,5 ώρες).

Τα αγόρια κάνουν απογευματινά μαθήματα κατά μέσο όρο μία ώρα περισσότερη (9,4 ώρες), συγκριτικά με τα κορίτσια (8,4 ώρες). Επιπλέον, ενώ στο Δημοτικό και το Γυμνάσιο οι μαθητές κάνουν περισσότερες ώρες απογευματινά μαθήματα για την εκμάθηση ξένων γλωσσών και λιγότερες για τα μαθήματα του σχολείου, στο Λύκειο η κατάσταση αντιστρέφεται και οι μαθητές κάνουν περισσότερες ώρες μαθήματα για το σχολείο και λιγότερες ώρες ξένες γλώσσες.

Συγκριτικά με το 2006, το 2010 οι μαθητές αναφέρουν ότι πηγαίνουν σε φροντιστήριο ή κάνουν ιδιαίτερα για το σχολείο κατά μέσο όρο μία περισσότερη ώρα.

Επίσης, η έρευνα δείχνει ότι:

- Το σχολείο αρέσει στους δύο στους τρεις εφήβους (υψηλότερο ποσοστό κοριτσιών από ό,τι αγοριών και μικρότερων μαθητών από ό,τι μεγαλύτερων). Από το 1998 και μετά, μειώνεται σημαντικά το ποσοστό των μαθητών που τους αρέσει το σχολείο.

- Λιγότεροι από τους μισούς μαθητές πιστεύουν ότι το σχολείο τους είναι ένα ωραίο μέρος για να βρίσκεται κανείς, ενώ ένας στους πέντε μαθητές δεν νιώθει ασφαλής στο σχολείο.

- Τρεις στους πέντε μαθητές νιώθουν ικανοποιημένοι από τη σχέση τους με τους συμμαθητές τους, με το ποσοστό αυτό ωστόσο, να μειώνεται σημαντικά από το 2002 και μετά.

- Οι μισοί μαθητές νιώθουν ικανοποιημένοι από τις σχέσεις τους με τους καθηγητές τους, ενώ μόνο ο ένας στους τρεις 15χρονους αναφέρει κάτι τέτοιο.

- Ο βαθμός ικανοποίησης από το σχολείο συνδέεται θετικά με το ενδιαφέρον των γονιών για τα σχολικά ζητήματα και αρνητικά με το κάπνισμα, την κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών και τη χρήση κάνναβης.

- Εννέα στα δέκα κορίτσια και επτά στα δέκα αγόρια αναφέρουν ότι αμέσως μετά το σχολείο θα ήθελαν να σπουδάσουν. Από τους υπόλοιπους εφήβους, οι περισσότεροι, κυρίως αγόρια, απαντούν πως θα ήθελαν να εργαστούν ή να παντρευτούν και να κάνουν οικογένεια.

- Περισσότεροι από τους μισούς 15χρονους αναφέρουν ότι τον τελευταίο μήνα απουσίασαν αδικαιολόγητα από το σχολείο για τουλάχιστον μία ημέρα.

http://www.tovima.gr/society/article/?aid=433024

Επανυφαίνοντας τον κοινωνικό ιστό

Tου Πάσχου Mανδραβέλη

Ο μεγαλύτερος καημός πολλών δημοσιολογούντων -πολιτικών, διανοητών κ. λπ. - είναι η κοινωνική συνοχή. Γι’ αυτήν έγραφαν πολύ πριν από την κρίση και αυτήν θρηνούν μετά την κρίση. Επί της ουσίας έχουν δίκιο. Η κοινωνική συνοχή είναι βασικός παράγων ανάπτυξης μιας χώρας, σημαντικότερος ίσως και από τους στεγνούς αριθμούς που δείχνουν το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, τη δημόσια ή την ιδιωτική κατανάλωση. Μια χώρα δεν ευημερεί όταν ευημερούν μόνο οι αριθμοί. Εχει κοινωνία όταν καθένας μπορεί να νιώθει ασφαλής παρά τις αντιξοότητες που φέρνει η ζωή.

Δεν γνωρίζουμε πόσο πιστά αποτυπώνουν την κοινωνική συνοχή διάφοροι οικονομετρικοί δείκτες. Περιγράφουν μόνο τη μία πλευρά της εξίσωσης που αφορά τη ζήτηση των υπηρεσιών. Υπάρχει όμως και η άλλη πλευρά, δηλαδή η προσφορά. Σ’ αυτήν την πλευρά τα φαινόμενα ρήξης της κοινωνικής συνοχής προϋπήρχαν της κρίσης. Η φοροδιαφυγή και η διαφθορά είναι τα πιο εμφανή παραδείγματα, διότι και τα δύο είναι άρνηση προσφοράς στην κοινωνία και πλήττουν πρωτίστως τους αδύναμους.

Υπάρχουν όμως κι άλλα. Οι αγώνες, για παράδειγμα, των τοπικών κοινωνιών κατά των παραρτημάτων των ΟΚΑΝΑ, κατά της δημιουργίας κέντρου σίτισης για άπορους στον Νέο Κόσμο της Αθήνας με απειλές του τύπου «αν φέρετε συσσίτια εδώ, θα γίνει της Κερατέας...» είναι μερικά. Αυτή καθ’ αυτή η διαφορά στην καθαριότητα μεταξύ των ιδιωτικών και των δημόσιων χώρων δείχνει αν μη τι άλλο ότι, παρά τη διάχυτη ρητορεία περί κοινωνίας και συνοχής, το ιδιωτικό είναι πολύ πιο ψηλά στην κλίμακα αξιών του πληθυσμού από το δημόσιο. Σε όλες τις χώρες υπάρχει αυτή η διαφορά, αλλά εδώ η ψαλίδα παραείναι ανοιχτή. Αυτό που βαπτίστηκε ως «ανυπότακτο του Ελληνα» -π. χ. να κλείνουν διακόσια άτομα το κέντρο της Αθήνας αδιαφορώντας για τις συνέπειες στον πληθυσμό- σε άλλες χώρες θα βαφτιζόταν αντικοινωνική συμπεριφορά.

Aν δεν θέλουμε να κοροϊδευόμαστε μεταξύ μας, πρέπει να συνομολογήσουμε ότι αυτό που ονομάζαμε «κοινωνικός ιστός» ήταν κατ’ ουσία ένα ακτινωτό σύστημα που είχε στο κέντρο το κράτος-τροφό και κρατούσε συνεκτική την κοινωνία όσο υπήρχαν λεφτά. Ισως γι’ αυτό δεν ευδοκίμησαν θεσμοί και πρακτικές οριζόντιας κοινωνικής συνεκτικότητας. Η κοινωνία των πολιτών είναι στα σπάργανα, ο συνδικαλισμός έγινε άθροισμα συντεχνιών και το συνεταιριστικό κίνημα εκφυλίστηκε. Οταν κυριαρχεί η αντίληψη του κράτους που «όλα τα σφάζει και όλα τα τακτοποιεί» είναι λογική η αντίδραση των πολιτών που απαιτούν «να κόψουν τον λαιμό τους οι πολιτικοί και να καθαρίσουν το πεζοδρόμιο» μπροστά στο σπίτι τους.

Η κρίση όμως τα αλλάζει όλα. Κυρίως την αντίληψή μας για το κοινωνικό γίγνεσθαι. Ομάδες πολιτών, γνωρίζοντας πλέον ότι το κράτος δεν μπορεί να κάνει κάποια πράγματα αποτελεσματικά, αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες. Οι Ατενίστας δραστηριοποιούνται εδώ και καιρό· μια νέα πρωτοβουλία με τον τίτλο «Μπορούμε» αξιοποιεί το περισσευούμενο φαγητό για εκείνους που το έχουν ανάγκη, σύλλογοι αποφοίτων ξαναμαζεύονται για να βοηθήσουν παλιούς συμμαθητές που ψάχνουν για δουλειά.

Ολα αυτά βέβαια είναι μικρές πρωτοβουλίες και επ’ ουδενί δεν μπορούν να υποκαταστήσουν το κράτος. Ομως δείχνουν νέες τάσεις επανύφανσης του κοινωνικού ιστού από την ίδια την κοινωνία. Δεν ξέρουμε αν ο κ. Ράιχενμπαχ και η Ευρώπη μάς βοηθήσουν να κάνουμε κράτος (και κοινωνικό) πιο αποτελεσματικό, αλλά σίγουρα η κρίση μάς βοηθάει να δούμε αλλιώς την κοινωνία.

http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathpolitics_1_04/12/2011_1296994

Το καλό, το κακό και το καλύτερο

Tου Κώστα Καλλίτση

Το καλό είναι ορισμένες θετικές εξελίξεις. Κάποιες κοινωνικά άδικες ρυθμίσεις εξομαλύνονται ή καταργούνται. Οπως η μείωση της εισφοράς ακίνητης περιουσίας για τους οικονομικά ασθενέστερους και η άρση της διακοπής ηλεκτρικού ρεύματος για όσους πραγματικά αδυνατούν να την πληρώσουν. Επίσης, επιλύονται χρόνιες εκκρεμότητες, όπως η πλήρης άρση του καμποτάζ, που μπορεί να μας φέρει 1 δισ. ευρώ ετησίως. Τέλος, το κλίμα αβεβαιότητας αναστρέφεται, έστω οριακά, όπως υποδηλώνει η αναχαίτιση της διαρροής καταθέσεων. Και το σημαντικότερο, κερδίζει έδαφος η κατανόηση του πραγματικού διλήμματος (μέσα ή έξω από το ευρώ) και της δύσκολης αλλά μοναδικής απάντησης σε αυτό.

Το κακό είναι ότι το πολιτικό κατεστημένο δεν απογαλακτίζεται από το παρελθόν του. Κατά κανόνα αναδεικνυόταν με παλαιοκομματικά κριτήρια, μοιραζόταν την εύνοια πλουσίων «χορηγών» και είχε κοινό όραμα τη νομή του λάφυρου της εξουσίας. Οι προδιαγραφές του ήταν κατάλληλες για να διαχειρίζεται το πελατειακό μοντέλο και με αυτό να εξασφαλίζει την ευρύτερη συναίνεση. Αυτό το μοντέλο καταρρέει. Το νέο μοντέλο πολιτικής διαχείρισης απαιτεί πολιτικούς με διαφορετικές προδιαγραφές. Το πολιτικό κατεστημένο δυσκολεύεται να προσαρμοστεί. Ευκαιρίας δοθείσης, σαν έτοιμο από καιρό, υποτροπιάζει.

Πριν αλέκτορα φωνήσαι, παρακολουθήσαμε: δημόσιους καβγάδες υπουργών για την τοποθεσία των γραφείων τους. Διοχέτευση αβάσιμων μομφών περί «αποχής» υπουργών του άλλου κόμματος από την Κυβερνητική Επιτροπή. Φεουδαρχικές συμπεριφορές υπουργών, που περιφρονούν τους συναρμοδίους τους. Είδαμε το μεγαλύτερο κόμμα να συγκαλεί τελετουργικά παρασυμβούλια των υπουργών «του». Το δεύτερο κόμμα να αδυνατεί να σοβαρευθεί και να κατανοήσει αυτό που είπε ο κ. Αβραμόπουλος, ότι, δηλαδή, είναι «οξύμωρο να αντιπολιτεύονται τα κόμματα την κυβέρνηση που στηρίζουν». Και ένα τυχοδιωκτικό ρεύμα του, μόλις εγκρίθηκε η 6η δόση, να κραυγάζει ότι ήρθε η ώρα να φύγει η κυβέρνηση συνεργασίας...

Ολα αυτά θα ήταν απλώς γραφικότητες και φτηνή ύλη διασκέδασης για τις τηλεοπτικές παραστάσεις των «8», αν η κατάσταση δεν ήταν τόσο κρίσιμη. Ομως, είναι. Ναι μεν εγκρίθηκε η 6η δόση, αλλά αν οι εφορίες συνεχίσουν τη χειμερία νάρκη τους, η 7η δόση κινδυνεύει να πνιγεί σε μια τεράστια μαύρη τρύπα εσόδων. Οι γνώσεις του κ. Λ. Παπαδήμου και η δραστήρια προσωπική ενασχόλησή του με το PSI εγγυώνται την πιο αποτελεσματική διαπραγμάτευση με τους ιδιώτες, αλλά η τύχη του PSI εξαρτάται από σειρά λεπτών χειρισμών. Αν δεν ευοδωθούν, μετά έρχεται το PSI III – ήτοι η πτώχευση. Και για να απεμπλακούν τα 14 δισ. του ΕΣΠΑ, ώστε να μπορέσουμε να «επιτεθούμε» στην ανεργία, θέλει δουλειά πολλή.

Οι πολίτες κατανοούν την κρισιμότητα της περιόδου περισσότερο απ’ ό,τι τους πολιτικούς. Και όπως δείχνει μια φρέσκια έρευνα κοινής γνώμης που έγινε για λογαριασμό μεγάλου κόμματος, αποδοκιμάζουν κάθε κομματική ιδιοτέλεια. Σύμφωνα με την έρευνα, τα δύο μεγάλα κόμματα έχουν μικρύνει τόσο ώστε να συγκεντρώνουν λιγότερο από 25% μαζί. Οι περισσότεροι δηλώνουν ότι στις επόμενες εκλογές δεν θα ψηφίσουν με κομματικά κριτήρια, αλλά με κριτήριο ποιον θεωρούν καταλληλότερο για πρωθυπουργό, επικροτούν τη διαχείριση Παπαδήμου και, ακόμη περισσότεροι, απορρίπτουν την προοπτική μονοκομματικών κυβερνήσεων.

Το μήνυμα φαίνεται σαφές – αυτό, ίσως, είναι το καλύτερο απ’ όσα συμβαίνουν: Αν το πολιτικό κατεστημένο μείνει κολλημένο στις πρακτικές του παρελθόντος, θα περάσει στο παρελθόν. Χωρίς να παρασύρει και τη χώρα στην κατάρρευσή του.

Καλό μήνα!

Το διάβασμα και η ανάγνωση είναι περισσότερο ζήτημα διάθεσης, βιωμάτων, εμπειριών. Οι παρακάτω συγγραφείς προτείνονται και πιθανότατα να μην ανταποκρίνονται στο ορίζοντα προσδοκίας του καθενός. Οι προτάσεις αυτές αφορούν και τους μικρούς αλλά και τους μεγάλους φίλους του ιστολογίου αυτού. Ας μπούμε στο μαγικό κόσμο των βιβλίων. Ας πάρουμε ένα βιβλίο στα χέρια μας…Ποιος ξέρει μπορεί το ταξίδι να αξίζει!!!

v  Βούλα Μάστορη – Ψίθυροι αγοριών / Ένα ένα τέσσερα/ Το αυγουστιάτικο φεγγάρι

v  Νέννα Κοκκινάκη –  Μαργαρίτα/ Ψάχνοντας για το άσπρο φως

v  Τούλα Τίγκα – Οδός Γραβιάς/Η εποχή των υακίνθων/ Τα χρόνια τρέχοντας

v  Ελένη Δικαίου – Μου μαθαίνετε να χαμογελάω, σας παρακαλώ;

v  Πασχαλία Τραυλού – Με μπαλαντέρ τη μοναξιά/

v  Ισμήνη Καμπάνταη – Απειρωτάν και Τούρκων/ Με θέα τη ζωή

v  Κοσμάς Πολίτης – Ερόικα/Στου Χατζηφράγκου

v  Ηλίας Βενέζης – Γαλήνη/Το νούμερο 31328

v  Αντώνης Σαμαράκης-Το λάθος

v  Κατίνα Παππά – Στη συκαμιά από κάτω/ Αν άλλαζαν όλα

v  Νίκος Θέμελης – Αναλαμπή/Οι αλήθειες των άλλων

v  Ευγενία Φακίνου – Έρως θέρος πόλεμος

v  Μάρω Βαμβουνάκη – Όταν ο Θεός πεθαίνει/ Λουλούδι της κανέλας

v  Ρέα Γαλανάκη – Φωτιές του Ιούδα, στάχτες του μεσαίωνα

v  Γιώργος Λεονάρδος – Μαγγελάνος, τρεις Έλληνες στο τέλος του κόσμου

v  Ευγένιος Τριβιζάς – Η τελευταία μαύρη γάτα

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

http://www.ert-archives.gr/V3/public/main/page-assetview.aspx?tid=8450&tsz=0&act=mMainView

http://www.papadiamantis.org/images/stories/articles/ntora_tsaroyxa_h_fonissa.pdf

100 χρόνια από το θάνατο και 160 από τη γέννηση του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη


O Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης υπήρξε μια τραγική προσωπικότητα της νεότερης Ελλάδας με τόσο πολλές όψεις που ακόμη τον ανακαλύπτουμε. Εζησε μόνος, απένταρος, πιστός στην τέχνη, αδιάφορος για τα χρήματα και την κοινωνική ένταξη, μοίρασε τη ζωή ανάμεσα στα καπηλειά και στις εκκλησίες, σχεδόν ρακένδυτος, υπήρξε πάντα ένας αποσυνάγωγος τεχνίτης της γλώσσας και της αφήγησης. Ενας έλληνας μποέμ. 

Γεννήθηκε στις 4 Μαρτίου 1851 σε ένα νησί που φημίζεται για τη φυσική καλλονή του και τους ψαράδες του, τη Σκιάθο. Ηταν το τέταρτο παιδί του ζεύγους Αδαμαντίου και Γκιουλιώς (Αγγελικής) Εμμανουήλ. Το επώνυμο Παπαδιαμάντης προέρχεται από το όνομα του πατέρα του που ήταν και παπάς. 

Τα παιδικά του χρόνια ήταν ανέμελα στο νησί και θα τα ανακαλέσει πολλές φορές νοσταλγικά στα κείμενά του. Ως το 1860 φοίτησε στο δημοτικό σχολείο Σκιάθου, όπου έμαθε τα βασικά- ανάγνωση, γραφή, μαθηματικά-, του άρεσε όμως, από ό,τι λένε, πιο πολύ να ζωγραφίζει. Στα παιχνίδια του είχε συντροφιά ανάμεσα στους άλλους τον ξάδελφό του, μετέπειτα καλό συγγραφέα Αλέξανδρο Μωραϊτίδη και τον Νικόλαο Διανέλλο, μετέπειτα μοναχό Νήφωνα, ο οποίος θα είναι για χρόνια ο «κολλητός» του. Θα πάνε μαζί στο Αγιον Ορος, θα κατοικήσουν (μέχρι παρεξηγήσεως) για λίγο στο ίδιο διαμέρισμα, ώσπου ο Νήφωνας να παντρευτεί και να φύγει για να μείνει στο Χαρβάτι. 

Ανθρωπος των καπηλειών και των τρωγλών 
Ο πατέρας του θα τον στείλει στην Αθήνα για να σπουδάσει Θεολογία, αλλά αυτός θα κάνει στροφή την τελευταία στιγμή και θα γραφτεί στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Θα απογοητευθεί γρήγορα από το στείρο κλίμα και θα τα παρατήσει. Μελετά μόνος του αγγλικά και γαλλικά και παραδίδει μαθήματα. Φυτοζωεί κυριολεκτικά. 

Το 1878 γνωρίζεται με τον εκδότη της «Ακρόπολης» Βλάση Γαβριηλίδη που θα τον παρακινήσει να δημοσιεύσει το πρώτο του μυθιστόρημα με τίτλο «Η μετανάστις» στην εφημερίδα «Νεολόγος» Κωνσταντινουπόλεως. Θα ακολουθήσει το 1882 το δεύτερο μυθιστόρημά του με τίτλο «Οι έμποροι των εθνών» δημοσιευμένο στο «Μη χάνεσαι». Δημοσιεύει συνεχώς, γίνεται πια γνωστός στους λογοτεχνικούς κύκλους, αν και αποφεύγει να συγχρωτίζεται με αυτούς. Οσο ζούσε δεν είδε ποτέ δημοσιευμένο δικό του βιβλίο, αλλά αυτό δεν εμπόδισε το έργο του να αποτελεί τη βασικότερη παρακαταθήκη για τους έλληνες πεζογράφους: Δ. Χατζής, Γ. Ιωάννου, Αλ. Κοτζιάς, Χρ. Μηλιώνης, Η. Χ. Παπαδημητρακόπουλος, Θ. Βαλτινός, Μένης Κουμανταρέας... 

Είναι μια γραφική φιγούρα της Αθήνας. Ο συγκαιρινός του Μιλτιάδης Μαλακάσης τον περιγράφει ως «μια σιλουέταμε ακατάστατα γενάκια, απεριποίητη περιβολή, λασπωμένα ή κατασκονισμένα υποδήματα,ξεθωριασμένο ημίψηλο,με μια παπαδίστικη κάννα με ασημένια λαβή, μαύρο κορδόνι γύρω από μια ασιδέρωτη λουρίδα,ένα είδος κολάρου,συγκρατώντας με τα χέρια του ένα πανωφόρι που του έπεφτε λίγο μεγάλο», το οποίο ήταν γνωστό ότι του το είχε στείλει από το Λονδίνο ο Αλέξανδρος Πάλλης. Ο Δ. Χατζόπουλος τον χαρακτηρίζει ιδιόρρυθμο, εκκεντρικό, μποέμ, άνθρωπο των καπηλειών και των τρωγλών, και τον παρομοιάζει με τον φιλόσοφο Μένιππο, τον πνευματώδη Λουκιανό, τον παρατηρητικό Ντίκενς, τον ψυχολόγο Τουργκένιεφ. Ο ίδιος όταν το μάθει θα πει: «Δεν μοιάζω με κανέναν,είμαι ο εαυτός μου». Συχνάζει στο μπακάλικο του Καχριμάνη στου Ψυρρή, αλλά και στη μικρή εκκλησία του Αγίου Ελισαίου, όπου ψάλλει μαζί με τον ξάδελφό του Αλέξανδρο Μωραΐτίδη. 

Το 1906 αρχίζει να συχνάζει στη Δεξαμενή Κολωνακίου. Κάθεται στο πιο φτηνό από τα δύο καφενεία, αυτό του Μπαρμπα-Γιάννη, όπου ο καφές είχε μία δεκάρα. Αγοραφοβικός, μακριά από όλους τους πελάτες, σταύρωνε τα χέρια στο στήθος, έγερνε το κεφάλι και ονειροπολούσε. Εκεί τον φωτογράφισε ο Παύλος Νιρβάνας, σε αυτή τη φωτογραφία που τον έχουμε ως σήμερα. 

Γράφει και μεταφράζει συνέχεια για να μπορεί να ζει. Το 1909 θα γυρίσει στο νησί του. Θα αρρωστήσει και θα πεθάνει το βράδυ της 2ας προς 3η Ιανουαρίου 1911. Εζησε μοναχικός, ανέραστος, πάσχων. 

Η διαμάχη για το έργο του 
Ο Παπαδιαμάντης, αν και οι παλαιότεροι κριτικοί (Παλαμάς, Ξενόπουλος κ.ά.) θα εξυμνήσουν το έργο του, δεν θα τύχει της ίδιας αποδοχής από τους νεότερους. Η σχολή των Κ.Θ. Δημαρά και Π. Μουλλά θα μειώσει την αξία του, καθώς θα θεωρήσει ότι πρόκειται για λαογραφικά ηθικά κείμενα χωρίς ιδιαίτερη λογοτεχνική αξία, ενώ του προσάπτει προχειρότητα και αναχρονιστικές τάσεις στη γλώσσα. Από την άλλη σκοπιά, οι αμύντορες της Ορθοδοξίας τον θεωρούν εκπρόσωπό τους, μη αναγνωρίζοντας καμία άλλη πτυχή στο έργο του. Η γλώσσα του Παπαδιαμάντη δίχασε επίσης την κριτική. Ο Κ. Χατζόπουλος και ο Α. Τερζάκης τη βρήκαν σχολαστική και προβληματική, ενώ τη θαύμασαν ο Τ. Αγρας, ο Ελύτης, ο Ζ. Λορεντζάτος κ.ά. Νεότεροι μελετητές αλλά και συγγραφείς που τον αγαπούν έχουν αναδείξει πλείστες όσες όψεις του συγγραφέα. Ανέδειξαν τον κοινωνικό Παπαδιαμάντη, αυτόν που στηλιτεύει την αδικία, τους πολιτικάντηδες, την παραδοσιακή θέση της γυναίκας που την «πουλάνε» μέσω του γάμου, είναι υπέρ του πολιτικού γάμου κ.ά. Τον χιουμορίστα Παπαδιαμάντη, με την ειρωνεία και τον σαρκασμό για να υποβάλλει σε οξύτατη κριτική πολλές καταστάσεις της εποχής. Τον ερωτικό Παπαδιαμάντη, με τις ποιητικές, αισθησιακές εικόνες των αβάσταχτων ερώτων. Τον ποιητή Παπαδιαμάντη, με τη μαγεία των λέξεων και των φράσεων που χρησιμοποιεί. Ελπίζουμε ότι εφέτος γιορτάζοντας τα 100 χρόνια από τον θάνατό του θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη ολόπλευρα, να γοητευτούμε από τα κείμενά του, να τον τοποθετήσουμε ολόπλευρα στη λογοτεχνική εικόνα της χώρας μας. 
http://www.tovima.gr/society/article/?aid=375691

Ὀδυσσέας Ἐλύτης - Ἡ μαγεία τοῦ Παπαδιαμάντη

ἀπόσπασμα: Ἡ μαγεία τοῦ Παπαδιαμάντη, Ἐκδόσεις Ὕψιλον, Ἀθήνα 1996

«Ἡ ποιητικὴ νοημοσύνη τοῦ Παπαδιαμάντη διατρέχει τὶς σελίδες του, συνεγείρει καὶ μαγνητίζει τὶς λέξεις, τὶς ὑποχρεώνει νὰ συναντηθοῦν σὲ μιὰ φράση ὅπως ὁ ἀέρας τὰ λουλούδια σ᾿ ἕναν ἀγρό. Παράξενη ἐλευθερία ποὺ ἡ συμβατικὴ ἀντίληψη γιὰ τὴ σύνταξη τοῦ ἄλλου Σκιαθίτη [δηλ. τοῦ Μωραϊτίδη] δὲν τῆς ἐπιτρέπει ν᾿ ἁπλωθεῖ. Αὐτὲς οἱ νησίδες τῶν παρομοιώσεων καὶ τῶν μεταφορῶν ποὺ ἀφθονοῦν στὰ κείμενα τοῦ πρώτου, χωρὶς ποτὲ νὰ τὰ μεταβάλλουν σὲ πεζοτράγουδα, κάποτε καὶ οἱ ἁπλὲς περιγραφές, μὲ μιὰ μόνον, ἴσως, ἀνάμεσά τους ἀνορθοδοξία (ποὺ κι αὐτὴν εἶναι δύσκολο νὰ τὴν ἐντοπίσεις μὲ τὴν πρώτη ματιά), τέλος μερικές, κατὰ μέρη ἄνισα, εἰσβολὲς τῆς δημοτικῆς, ἀπροσδόκητες, ἀρκοῦν, γιὰ ν᾿ ἀποσπάσουν τὴ γλώσσα αὐτὴ ἀπ᾿ τὴν παγερότητα καὶ νὰ κυματίσουν τὴν ἐπιφάνειά της μ᾿ ἕναν τρόπο ποὺ δὲν ἔχει τὸν ὅμοιό του στὰ πεζογραφήματα τῆς ἐποχῆς.»