Τσερνομπίλ, οι πληγές είναι ακόμα ανοιχτές... Ουκρανοί μιλούν στην «Κ» για το δράμα που συγκλόνισε τον κόσμο πριν από 25 χρόνια

«Εβλεπα κάποιον φανταράκο, αδύνατο και χλωμό, να μαραζώνει μέρα με τη μέρα και έπαιρνα τις εξετάσεις που έδειχναν ότι δεν του μένει πολλή ζωή. Εβαζα λυτούς και δεμένους για να του δοθεί έστω ένα παράσημο προτού πεθάνει. Αυτό μόνο μπορούσα. Εγιναν πολλά λάθη. Ανθρωποι χάθηκαν άδικα λόγω της καθυστερημένης εντολής για εκκένωση και της κακής ενημέρωσης για τον κίνδυνο της ραδιενέργειας Με τα χρόνια, εκείνα τα λάθη μετατράπηκαν σε αδικίες. Μεγαλύτερη από τις αδικίες είναι η λήθη. Εμείς που το ζήσαμε προσπαθούμε τέτοιες ημέρες να θυμίζουμε στον κόσμο τι συνέβη τότε, μετά την έκρηξη στον Ατομικό Ηλεκτρικό Σταθμό του Τσερνομπίλ το 1986». Με αυτά τα λιτά, συγκλονιστικά λόγια ο Ουκρανός βουλευτής και απόστρατος αξιωματικός του (τότε) σοβιετικού στρατού Αλεξέι Ριαμπέκα μιλάει στην «Κ» για την πυρηνική τραγωδία που συγκλόνισε τον κόσμο. Την προσεχή Τρίτη, συμπληρώνονται 25 χρόνια από το δράμα του Τσερνομπίλ και οι πληγές ακόμα δεν έχουν κλείσει, την ώρα που η παγκόσμια ανησυχία κινείται περί το δράμα της Φουκουσίμα.

Οι παρυφές του δρόμου που οδηγεί στο Τσερνομπίλ γίνονται πολύχρωμες σε σημεία όπου υπάρχουν κατοικημένες περιοχές από εκατοντάδες στεφάνια πλαστικών λουλουδιών που πουλάνε οι ντόπιοι τέτοιες ημέρες κάθε χρόνο. Φέτος, εκτός από τους παλιούς κατοίκους μερικών από τις 94 κατοικημένες περιοχές που εκκενώθηκαν (οι περισσότεροι εκ των οποίων από τις πόλεις Πρίπιατ και Τσερνομπίλ), άτομα που εργάστηκαν για την αποκατάσταση, συγγενείς και φίλοι ανθρώπων που χάθηκαν, στο Τσερνομπίλ έφτασαν και χιλιάδες επισκέπτες από όλο τον κόσμο. Η κυβέρνηση της Ουκρανίας έδωσε μεγάλη έμφαση στην προβολή της επετείου, σε μια προσπάθεια να συγκεντρώσει χρήματα για την κατασκευή της δεύτερης σαρκοφάγου πάνω από το σημερινό κάλυμμα του αντιδραστήρα Νο 4, ο οποίος εξερράγη το 1986 μολύνοντας ανεπανόρθωτα το περιβάλλον. Πλησιάζοντας προς την ελεγχόμενη ζώνη, αυτοκίνητα περιμένουν τη σειρά τους για να μπουν στην περιοχή που εκκενώθηκε στις 2 Μαΐου του 1986 «κλείνοντας απ' έξω» περίπου 200.000 κατοίκους. Σήμερα αυτή η περιοχή με εμβαδόν 2.600 τετρ. χλμ. αποκαλείται «Ζώνη Αποκλεισμού» ή απλώς «Ζώνη». Ανάμεσα στα οχήματα, ξεχωρίζει ένα παλιό Λάντα που σέρνει καρότσα με φέρετρο και μεγάλο ξύλινο σταυρό. «Η γιαγιά μάς είχε ζητήσει να τη θάψουμε εκεί που γεννήθηκε. Φύγαμε όταν εκκενώθηκε η περιοχή και εκείνη ποτέ δεν το ξεπέρασε», μας λέει η γυναίκα που κάθεται στη θέση του συνοδηγού - το όνομά της Τατιάνα Καρτάσοβα.

Ηλικιωμένοι

Οι αρχές είχαν ζητήσει από τους πολίτες των περιοχών που εκκενώθηκαν φεύγοντας να μαζέψουν ό, τι χρειάζονται για μόλις τρεις ημέρες. Πολλοί δεν άντεξαν μακριά από τα σπίτια τους, προσπάθησαν να γυρίσουν κρυφά. Τους έπιαναν, τους ξαναέδιωχναν, εκείνοι επέστρεφαν. Σήμερα σε χωριά της «Ζώνης» ζουν περίπου 230 άτομα, στην πλειονότητά τους ηλικιωμένοι. «Γυρίσαμε με τη γυναίκα μου το 1988 στο χωριό μας. Εξω μας είχαν δώσει ένα σπίτι, αλλά δεν τα πήγαμε καλά με τους γείτονες. Δεν μας αντιμετώπιζαν καλά και τελικά σκέφτηκα ότι δεν έχω κανένα λόγο να τριγυρνάω από εδώ και από εκεί πλάι σε ξένους ανθρώπους. Εχω το σπίτι μου», λέει με χαμόγελο ο Ιβάν Ιβάνοβιτς Σεμενιούκ, παππούς 74 ετών, που ζει στην «απαγορευμένη περιοχή» μαζί με τη γυναίκα του Μαρία. Συντηρείται με τα λαχανικά που καλλιεργεί, έχει κότες και μερικά γουρούνια. Παίρνει μια μικρή σύνταξη και πολλά δώρα από επισκέπτες που έρχονται στη «Ζώνη» σε κάθε επέτειο του εφιάλτη του 1986. Στη μεγαλύτερη πόλη της περιοχής, το Πρίπιατ, τα δένδρα και το χορτάρι έχουν μπει στα διαμερίσματα εκεί όπου πριν από την καταστροφή ζούσαν 50.000 άτομα. Τριγύρω, αγριογούρουνα, λύκοι, αλεπούδες και άγρια άλογα συμπληρώνουν το τοπίο...

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_world_1_23/04/2011_440051