Η ιστορία που θα αφηγηθούμε είναι αληθινή. Αλλάξαμε τα ονόματα. Αλλωστε αυτό που ενδιαφέρει δεν είναι τα πρόσωπα, αλλά οι νοοτροπίες και οι συμπεριφορές.
Παραμονές της 25ης Μαρτίου και στο νηπιαγωγείο -κάπου στο Παγκράτι- ετοιμάζονται τα πιτσιρίκια από τις δασκάλες τους για το πρώτο σχολικό τους βίωμα ως πολιτών, οι οποίοι μαθαίνουν να τιμούν την Ιστορία, τους νόμους και τις παραδόσεις της χώρας στην οποία μεγαλώνουν. Το νηπιαγωγείο δημόσιο, η σύνθεσή του πολυπολιτισμική, όπως σε πολλά σχολειά της πόλης, και η γιορτή για την εθνική επέτειο ευκαιρία για πολλαπλά μαθήματα και μηνύματα.
Η ατμόσφαιρα γεμάτη προσμονή. Το τελετουργικό καθιερωμένο. Μαζί με λίγα λόγια, μερικά ποιήματα, ζωγραφιές και μια παρέλαση. Μικρή. Στην αυλή. Κρίσιμο θέμα ποιος θα κρατήσει τη σημαία. Με κλήρωση δίνει τη λύση η δασκάλα. Ο κλήρος πέφτει στον μικρό Στρατή. Χοροπηδάει από τη χαρά του. Μαραίνονται οι κολλητοί τριγύρω. Τους δίνει μόνος του τη σημαία να την κρατήσουν για λίγο και να χαρούν μαζί του. Βγαίνουν στην αυλή για πρόβα. Ενας συμμαθητής, ο Κωστάκης, κλαίει γοερώς. Η δασκάλα πλησιάζει τον Στρατή και του ψιθυρίζει στο αυτί «δώσε τη σημαία στον Κωστάκη». Τη δίνει. Νομίζει για λίγο. Δεν του επιστρέφεται ποτέ. Η σημαία μένει στα χέρια του Κωστάκη. Επιστρέφει ο Στρατής στο σπίτι και ανακοινώνει στη μητέρα του με έμφαση: «Μαμά είμαι Αλβανός».
Θορυβήθηκε η μητέρα. Μωρό ήρθε στην Ελλάδα με τους γονείς της, όπως και ο σύζυγός της. Μεγάλωσαν εδώ. Εμαθαν γράμματα, έφτιαξαν ζωή, εργάζονται, τα φέρνουν δύσκολα πέρα, αλλά εδώ είναι ο τόπος τους.
Και ο Στρατής «Ελληνας» δήλωνε περήφανος όταν τον ρωτούσαν, όσοι τον ρωτούσαν, και μετά σταματούσε λίγο και συμπλήρωνε «και Αλβανός», γιατί οι πατρίδες στην ψυχή είναι δύο.
Πήγε η μάνα στο σχολείο. Τι συνέβη; Ποτέ δεν είχε πρόβλημα. Αυτό της έλειπε τώρα. Μιλάει με τη δασκάλα. Εκείνη γυρίζει με ύφος επιτιμητικό στον μικρό Στρατή για να του πει «βλέπω τα λες όλα στη μαμά».
Μπερδεύτηκε ο μικρούλης. Δεν έπρεπε να μιλήσει; Μπερδεύτηκε και η μάνα. Επρεπε εκείνη, της είπε η δασκάλα, να αναλάβει να εξηγήσει στον Στρατή και να μην απασχολήσει την ίδια.
Τι να εξηγήσει; Σάστισε. Το πρόβλημα δεν ήταν «ρατσιστικό» -όχι εκ προθέσεως θέλουμε να πιστεύουμε- κι ας το σκέφτηκε και αυτό η μάνα, αλλά παιδαγωγικό. Κέρδισε στην κλήρωση ο μικρός το σύμβολο, τη σημαία, αλλά ο κανόνας καταλύθηκε από την ίδια τη δασκάλα που τον επέβαλε. Τι λες σε ένα 5χρονο; Τι λες σε 25 παιδιά που παρακολουθούσαν; Και το σύμβολο της πατρίδας; Τι συμβολίζει;
Παραμονές της 25ης Μαρτίου και στο νηπιαγωγείο -κάπου στο Παγκράτι- ετοιμάζονται τα πιτσιρίκια από τις δασκάλες τους για το πρώτο σχολικό τους βίωμα ως πολιτών, οι οποίοι μαθαίνουν να τιμούν την Ιστορία, τους νόμους και τις παραδόσεις της χώρας στην οποία μεγαλώνουν. Το νηπιαγωγείο δημόσιο, η σύνθεσή του πολυπολιτισμική, όπως σε πολλά σχολειά της πόλης, και η γιορτή για την εθνική επέτειο ευκαιρία για πολλαπλά μαθήματα και μηνύματα.
Η ατμόσφαιρα γεμάτη προσμονή. Το τελετουργικό καθιερωμένο. Μαζί με λίγα λόγια, μερικά ποιήματα, ζωγραφιές και μια παρέλαση. Μικρή. Στην αυλή. Κρίσιμο θέμα ποιος θα κρατήσει τη σημαία. Με κλήρωση δίνει τη λύση η δασκάλα. Ο κλήρος πέφτει στον μικρό Στρατή. Χοροπηδάει από τη χαρά του. Μαραίνονται οι κολλητοί τριγύρω. Τους δίνει μόνος του τη σημαία να την κρατήσουν για λίγο και να χαρούν μαζί του. Βγαίνουν στην αυλή για πρόβα. Ενας συμμαθητής, ο Κωστάκης, κλαίει γοερώς. Η δασκάλα πλησιάζει τον Στρατή και του ψιθυρίζει στο αυτί «δώσε τη σημαία στον Κωστάκη». Τη δίνει. Νομίζει για λίγο. Δεν του επιστρέφεται ποτέ. Η σημαία μένει στα χέρια του Κωστάκη. Επιστρέφει ο Στρατής στο σπίτι και ανακοινώνει στη μητέρα του με έμφαση: «Μαμά είμαι Αλβανός».
Θορυβήθηκε η μητέρα. Μωρό ήρθε στην Ελλάδα με τους γονείς της, όπως και ο σύζυγός της. Μεγάλωσαν εδώ. Εμαθαν γράμματα, έφτιαξαν ζωή, εργάζονται, τα φέρνουν δύσκολα πέρα, αλλά εδώ είναι ο τόπος τους.
Και ο Στρατής «Ελληνας» δήλωνε περήφανος όταν τον ρωτούσαν, όσοι τον ρωτούσαν, και μετά σταματούσε λίγο και συμπλήρωνε «και Αλβανός», γιατί οι πατρίδες στην ψυχή είναι δύο.
Πήγε η μάνα στο σχολείο. Τι συνέβη; Ποτέ δεν είχε πρόβλημα. Αυτό της έλειπε τώρα. Μιλάει με τη δασκάλα. Εκείνη γυρίζει με ύφος επιτιμητικό στον μικρό Στρατή για να του πει «βλέπω τα λες όλα στη μαμά».
Μπερδεύτηκε ο μικρούλης. Δεν έπρεπε να μιλήσει; Μπερδεύτηκε και η μάνα. Επρεπε εκείνη, της είπε η δασκάλα, να αναλάβει να εξηγήσει στον Στρατή και να μην απασχολήσει την ίδια.
Τι να εξηγήσει; Σάστισε. Το πρόβλημα δεν ήταν «ρατσιστικό» -όχι εκ προθέσεως θέλουμε να πιστεύουμε- κι ας το σκέφτηκε και αυτό η μάνα, αλλά παιδαγωγικό. Κέρδισε στην κλήρωση ο μικρός το σύμβολο, τη σημαία, αλλά ο κανόνας καταλύθηκε από την ίδια τη δασκάλα που τον επέβαλε. Τι λες σε ένα 5χρονο; Τι λες σε 25 παιδιά που παρακολουθούσαν; Και το σύμβολο της πατρίδας; Τι συμβολίζει;
Ηταν το πρώτο μάθημα ευταξίας για 25 πιτσιρίκια, η κλήρωση για τη σημαία και μετά η παρέλαση, στοιχημένα. Υπάκουα. Στον κανόνα της συνύπαρξης. Αυτό δεν συμβολίζει η σημαία; Βέβαια, για τους λιλιπούτειους μαθητές, η σημαία φαίνεται ότι είναι πλέον κάτι πολύ περισσότερο από σύμβολο της πατρίδας. Είναι κάτι που έχει σχέση με το μεγάλωμα, δηλαδή με τον σεβασμό. Αυτόν που οφείλουν και αυτόν που κερδίζουν τα ίδια κρατώντας την. Τόσες εικόνες, τόσες κουβέντες, τόση σημασία στο ποιος θα είναι στην κεφαλή με τη σημαία στα χέρια να ανεμίζει. Δεν χρειάζεται πολύ για να φορτιστεί το σύμβολο συναισθήματα που έχουν σχέση με την αποδοχή, με τη θέση στην ομάδα των συνομήλικων, και μετά με την οικογένεια, με τον περίγυρο, αυτόν που αργότερα θα διευρυνθεί και θα είναι η κοινωνία ολόκληρη.
Τι κατάλαβαν 25 παιδάκια από όλη αυτή την ιστορία; Μήπως ότι οι κανόνες είναι για να καταλύονται αρκεί να τους αρνηθούν με πείσμα και κλάματα―προς το παρόν, αύριο ποιος ξέρει πώς αλλιώς! Και ίσως αυτό το «αλλιώς» να φτάσει στα άκρα και να διεκδικούν ως ιδιοκτησία τους την πατρίδα και ό,τι άλλο εντός αυτής.
Είναι σε θέση άραγε οι δάσκαλοι να αντιληφθούν πόσο κρίσιμος είναι ο ρόλος τους σε κοινωνίες οι οποίες ψάχνουν τον πολυπολιτισμικό βηματισμό τους σε καιρούς αναστατωμένους, σε κοινωνίες, όπως η δική μας, όπου το ένα μετά το άλλο ξεσπούν φαινόμενα επιθετικής δυσανεξίας για το διαφορετικό; Φτάνοντας ακόμη και να θρηνούμε θύματα. Φυσικά και δεν αναλογεί στους δασκάλους ολόκληρο το βάρος. Και αυτοί είναι θύματα του ίδιου περιβάλλοντος χαμηλής πολιτισμικής ποιότητας, όπως όλα τα περιβάλλοντα όπου επιδιώκεται και κυριαρχεί η συγκίνηση στη θέση της συνείδησης για την τήρηση στοιχειωδών θεσμών και κανόνων.
Τι κατάλαβαν 25 παιδάκια από όλη αυτή την ιστορία; Μήπως ότι οι κανόνες είναι για να καταλύονται αρκεί να τους αρνηθούν με πείσμα και κλάματα―προς το παρόν, αύριο ποιος ξέρει πώς αλλιώς! Και ίσως αυτό το «αλλιώς» να φτάσει στα άκρα και να διεκδικούν ως ιδιοκτησία τους την πατρίδα και ό,τι άλλο εντός αυτής.
Είναι σε θέση άραγε οι δάσκαλοι να αντιληφθούν πόσο κρίσιμος είναι ο ρόλος τους σε κοινωνίες οι οποίες ψάχνουν τον πολυπολιτισμικό βηματισμό τους σε καιρούς αναστατωμένους, σε κοινωνίες, όπως η δική μας, όπου το ένα μετά το άλλο ξεσπούν φαινόμενα επιθετικής δυσανεξίας για το διαφορετικό; Φτάνοντας ακόμη και να θρηνούμε θύματα. Φυσικά και δεν αναλογεί στους δασκάλους ολόκληρο το βάρος. Και αυτοί είναι θύματα του ίδιου περιβάλλοντος χαμηλής πολιτισμικής ποιότητας, όπως όλα τα περιβάλλοντα όπου επιδιώκεται και κυριαρχεί η συγκίνηση στη θέση της συνείδησης για την τήρηση στοιχειωδών θεσμών και κανόνων.
Ας φανταστούμε πόσο διαφορετικά θα ήταν τα μηνύματα με τα οποία θα φορτιζόταν το εθνικό σύμβολο στην ιστορία του παραδείγματός μας, αν μοιράζονταν σημαίες σε όλα τα πιτσιρίκια του νηπιαγωγείου. Αν με αυτό τον τρόπο ήταν το πρώτο τους μάθημα αγωγής του πολίτη, ότι πατρίδα είναι αυτό που μοιράζονται όλοι όσοι ζουν σε αυτό τον τόπο και ότι σημαία δεν σημαίνει διχόνοια και έμφαση στη διαφορά, αλλά το εντελώς αντίθετο.
http://www.kathimerini.gr/809028/opinion/epikairothta/politikh/shmaies-apo-nailon-gia-pentaxrona
