του Νίκου Ξυδάκη
Κάθε υπουργός Παιδείας, στη συνήθως βραχύχρονη θητεία του, φιλοδοξεί να κάνει μια μακρόπνοη μεταρρύθμιση της εκπαίδευσης. Να γίνει Ελευθέριος Βενιζέλος ή Ε. Παπανούτσος. Συνήθως κάθε τέτοια μεταρρύθμιση ακυρώνει ή στρεβλώνει ή επικαλύπτει ή αγνοεί την προηγούμενη, η κατάσταση ισορροπεί ασταθώς για δυο-τρία χρόνια, και ύστερα έρχεται άλλος Μέγας Μεταρρυθμιστής και τα αλλάζει όλα.
Ο νυν υπουργός (και για πόσο ακόμη;) Κων. Αρβανιτόπουλος φιλοδοξεί να υπερβεί κάθε προκάτοχό του, σε προχειρότητα και ζημιές, εντός μόλις ενός έτους. Αγαπημένο θήραμα του υπουργού είναι η τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση. Μέσω του σχεδίου Αθηνά κατήργησε και συγχώνευσε δεκάδες τμήματα ΤΕΙ, εν μέρει εξυγιαίνοντας μια νοσηρή πελατειοκεντρική δομή, αλλά στην πορεία τα πελατειακά δίκτυα, οι τοπικοί πολιτικοί και άλλες δυνάμεις αναίρεσαν πολλές από τις συγχωνεύσεις, άλλες ορθώς και άλλες όχι. Όποιο ΤΕΙ είχε ισχυρό λόμπι, κέρδιζε, όποιο δεν είχε λόμπι, έκλεινε.
Στο τέλος, θύμα ήταν η ανώτατη τεχνική εκπαίδευση, με περικοπή χιλιάδων σπουδαστικών θέσεων και υποβάθμιση πολλών ειδικοτήτων, όπως π.χ. οι τουριστικές. Αντιθέτως, δεν
περικόπηκαν θέσεις στα ΑΕΙ· οι περίφημες σχολές διορισμού παρέμειναν λίγο-πολύ άθικτες.
Είχαμε επισημάνει τότε ότι η αναδιάρθρωση των ΑΕΙ-ΤΕΙ θα έπρεπε να έπεται, και όχι να προηγείται, ενός εθνικού σχεδίου παραγωγικής ανασυγκρότησης. Τουλάχιστον, να συμβαδίζει. Δυστυχώς, όχι μόνο δεν υπάρχει εθνικό σχέδιο παραγωγικής ανασυγκρότησης, αλλά και η εκπαίδευση, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια, ταλαιπωρείται άνευ στρατηγικής και οράματος. Τα λύκεια, τα ΤΕΙ και τα πανεπιστήμια συστελλοδιαστέλλονται, μεταμορφώνονται, μετακομίζουν, καταργούνται, παιδιά και γονείς βασανίζονται και αιμορραγούν οικονομικά, και κανείς δεν γνωρίζει πού πάει, πού θα φτάσει, τι γράμματα θα μάθει, τι δουλειά θα κάνει, αν θα βρίσκει δουλειά.
Τελευταία πράξη σε ένα ασυνάρτητο έργο που δεν έχει τελειώσει ακόμη, το μεταρρυθμιστικό πλήγμα στα επαγγελματικά λύκεια (ΕΠΑΛ). H απόλυση 2.000 εκπαιδευτικών από τα ΕΠΑΛ και η κατάργηση 50 ειδικοτήτων οδηγεί αφεύκτως σε αδιέξοδο περίπου 15.000 μαθητές και τις οικογένειές τους. Οι μαθητές αυτοί, που θα πάνε το φθινόπωρο στη Β΄ και στη Γ΄ Λυκείου, μένουν χωρίς ειδικότητα, εφόσον ακολουθούσαν τον πολυπληθή κλάδο των επαγγελμάτων Υγείας-Πρόνοιας, τις Γραφικές Τέχνες, την Κομμωτική και την Αισθητική.
Θα αναγκαστούν είτε να αλλάξουν ειδικότητα είτε να πάνε στο Γενικό Λύκειο. Είτε να συνεχίσουν σε ιδιωτικά σχολεία, με δίδακτρα 3 έως 6 χιλιάδες ευρώ.
Υποτίθεται ότι το μεταρρυθμισμένο ΕΠΑΛ θα ανακοινωθεί αργότερα· προς το παρόν καταργούνται υπάρχοντα. Φοβούμεθα όμως ότι δεν υπάρχει σχέδιο βελτίωσης, υπάρχουν μόνον βεβιασμένες δημοσιονομικές περικοπές, με θύμα τα νιάτα και τη χώρα. Σαν την ΕΡΤ: πρώτα η βίαιη κατάργηση, η απόλυση όλων, κι ύστερα βλέπουμε. Φοβόμαστε ότι η βεβιασμένη νομοθέτηση τέτοιων κατεδαφίσεων χωρίς άμεση δημιουργία νέων ελπιδοφόρων δομών, χωρίς σαφές όραμα για το ποια παιδεία και ποια χώρα επιδιώκουμε, μπορεί να οδηγεί σε ιστορικά σφάλματα με επικίνδυνες επιπτώσεις. Αυτό δείχνει η βάναυση μεταχείριση όχι μόνο του συμβολικού κεφαλαίου, όπως στην ΕΡΤ, αλλά και του πιο πολύτιμου ανθρώπινου κεφαλαίου, της νεολαίας. Με τη νεανική ανεργία στο εφιαλτικό 60% κανείς δεν νομιμοποιείται να πειραματίζεται και να αυτοσχεδιάζει. Ο υπουργός, ως καθηγητής πολιτικής επιστήμης, ας αναλογιστεί ποιες ήταν οι πρώτες ενέργειες του Ιωάννη Καποδίστρια στο νεοσύστατο κράτος: ίδρυσε «χειροτεχνεία», τεχνικά σχολεία. Είχε ένα όραμα προκοπής για την Ελλάδα.
