Προφανώς δεν είναι οι νέοι υπεύθυνοι!!!

Προσωπα

Της Pιτσας Mασουρα

Δύσκολα γράφεις για τους νέους. Ακόμη πιο δύσκολα μιλάς για λογαριασμό τους. Δεν θυμάσαι παρά λίγα από τα δικά σου νεανικά χρόνια και τις περισσότερες φορές τα θωρείς με την απόσταση και την πιθανή ωριμότητα που σε χωρίζει από αυτά. Οχι, δεν είναι σημερινή αυτή η δυσκολία. Υπήρχε και στο παρελθόν, όταν οι κοινωνίες αντιμετώπιζαν άλλου είδους προβλήματα και η αυταρχική ιεραρχία δεν άφηνε χώρο για να προβληθεί και να αναπτυχθεί η νεανική σκέψη. Τότε ένας ήταν ο κανόνας: Ολα όταν θα ’ρθει η ώρα! Και η ώρα ερχόταν, αλλά στο μεταξύ η τρελή κοψιά της νιότης είχε πετάξει και τα πρώην παιδιά, με γκρίζους πια τους κροτάφους συμπίεζαν άτσαλα τον χρόνο. Ή, η ώρα ερχόταν νωρίς, όταν το αγόρι έβγαζε το πρώτο του χνούδι πάνω από τα αυθάδη χείλη και πούλαγε όσο όσο τα όνειρά του για μια φτηνή δουλειά στο γειτονικό καρνάγιο.

Παρ’ όλα αυτά ακούω συχνά τους ανθρώπους να μιλούν με μεγάλη ευκολία για τους νέους. Να τους απαξιώνουν, να τους ισοπεδώνουν ή να τους θεοποιούν. Πολλοί γονείς έχουν άποψη για τα πάντα. Για το μεγάλωμα των παιδιών τους, για το σχολειό, για τις ξένες γλώσσες, για το τένις ή το σκουόζ! Τι είδους ανατροφή θα πρέπει να πάρουν, αν έχουν δικαίωμα να χαζολογούν στον δρόμο ανάμεσα στο σχολείο και το σπίτι, αν δικαιούνται να αφήνονται στους φόβους της εφηβείας, αν μπορούν να καπνίζουν, να κατεβαίνουν σε διαδηλώσεις, να δηλώνουν επαναστάτες... Προφανώς ο γονιός, έχοντας διανύσει τη δική του τεθλασμένη, έχει κάθε λόγο να οραματίζεται για το παιδί του ευθεία πορεία. Ενοχλούμαι όμως όταν οι μητέρες μαζεύονται τα πρωινά στους καφενέδες της πλατείας και περιγράφουν φανταστικές εικόνες από τη ζωή του παιδιού τους. Είναι παιδιά που ’χουν κατέβει στη γη από άλλον πλανήτη. Ετσι τα θέλει η μάνα. Δικά της, κτήμα της και με στόχο, όπως είπε ο Σκωτσέζος συγγραφέας Αντριου Ο’ Χέιγκαν (φωτ.), την απόκτηση τέτοιων εφοδίων που θα τους φέρουν χρήμα και πλούτο. Ισως γιατί, μέσα από τις δικαιολογημένες αγωνίες τους, ξεχνούν ότι αυτή η μύηση καταλήγει σε ανθρώπους λιγότερο ανθρώπινους.

Και είναι αληθινό αυτό που λέει ο Χέιγκαν. Αν και οι εξαιρέσεις είναι πολλές, δύσκολα αναλαμβάνουμε το κόστος να μυήσουμε τους νέους στο πεδίο της ουσιαστικής γνώσης. Στη λογοτεχνία, την αισθητική, την ηθική ή την πολιτική (εδώ, αντίθετα, τους μαθαίνουμε να την απαξιώνουν, καθώς δύσκολα διαχωρίζουμε τον πολιτικό από την πολιτική). Δεν τους διδάσκουμε την αυθεντικότητα της πράξης γενικότερα. Ασφυκτικά εγκλωβισμένοι στο ναρκισσιστικό εγώ μας, θυμίζουμε ξώφαλτσα τον Μεγάλο Γκάτσμπι (φωτ.) του Φιτζέραλντ και εμφυσούμε στον νέο την ιδέα για τη δόξα, το χρήμα και τον έρωτα.

Δεν είναι όμως μόνον οι γονείς που επιμένουν να ορίζουν το μέλλον των νέων ανθρώπων. Μερίδιο ευθύνης φέρουν ο πολιτικός και η συντεταγμένη πολιτεία. Αυτές τις μέρες του φθινοπώρου σκέπτομαι τους πολιτικούς, καθώς σε συγκυρίες περιέργες επιχειρούν να ανακοινώσουν ανακουφιστικά για τους νέους μέτρα. Αλλά αρκούν ένα ή δύο μέτρα για να καλύψουν τις ανάγκες του νέου ανθρώπου που μεγάλωσε σε κοινωνίες αφθονίας; Φαντάζομαι τους πολιτικούς στα επιτελεία, ενδεχομένως ανάμεσα σε ουίσκι και τσιπς, να συζητούν για την παιδεία και την κοινωνική αναλγησία. Υποκριτές! Ξεχνούν ότι οφείλουν να ξεπεράσουν τα όριά τους και να δώσουν ελπίδες στους νέους που βλέπουν τούτες τις μέρες τα όνειρά τους να σκάνε στην ατμόσφαιρα σαν βεγγαλικά τη μέρα της γιορτής.

Κάποιοι θα υπομειδιούν με όσα ουτοπικά περιγράφω. Εχουμε συνηθίσει, παρά τη δυσκολία του καιρού, να βλέπουμε παντού νεολαίους αραχτούς. Τα ομοιώματά μας, δηλαδή. Και όμως, έχω συναντήσει νέους που δεν περνούν τις μέρες τους στους καφενέδες και δεν περιμένουν από κανένα να τους αλείψει βούτυρο στο ψωμί τους. Παλεύουν για τα πιστεύω τους, μας γυρίζουν την πλάτη, κάποιες φορές μας συγχωρούν για τα λάθη μας -δείγμα μεγαλοψυχίας και άγνοιας- αλλά όλο και πιο συχνά συζητούν για την επερχόμενη επανάσταση της μεσαίας τάξης, στην οποία οι περισσότεροι ανήκουν. Τους βλέπω να φοβούνται, να ταμπουρώνονται. Νομίζω ότι από στιγή σε στιγμή θα αποκτήσουν δαρβινικούς ρυθμούς, καθώς ο Δαρβίνος (φωτ.) εμμέσως έλεγε ότι αν χρειαστεί ο άνθρωπος δώδεκα δάκτυλα για να επιβιώσει θα τα αποκτήσει. Και είναι εδώ ακριβώς που απαιτείται η εγρήγορση του γονιού, του πολιτικού και του πνευματικού ανθρώπου. Η επανάσταση είναι ωραία στα λόγια, αλλά στην πράξη έχει θύματα. Και τα θύματα είναι συνήθως οι νέοι, όχι οι μεγάλοι.
Πηγή: Εφημερίδα Καθημερινή, 5-9-2010