Κλείσιμο του σεμιναρίου με εργασία αλλά και με χαρά!

Σενάριο για το παιχνίδι- 1η προσπάθεια

Το παιχνίδι χθες και σήμερα

1. Ταυτότητα του Σεναρίου

Τίτλος: «Το ελληνικό παιχνίδι χθες και σήμερα»

Διδακτικά αντικείμενα: Νεοελληνική γλώσσα Α Γυμνασίου, ενότητα 6η «Οι δημιουργικές δραστηριότητες στη ζωή μου»

Χρονική διάρκεια: 3 ώρες

Σύντομη περιγραφή: Η αφόρμηση δίνεται από τη διαθεματική δραστηριότητα που υπάρχει -στο τέλος της 6ης ενότητας του βιβλίου της Γλώσσας της Α Γυμνασίου. Στο βιβλίο προτείνεται η εργασία «Από τα πήλινα παιχνίδια της αρχαιότητας στα σύγχρονα ηλεκτρονικά παιχνίδια». Γενικός στόχος του σεναρίου είναι να κατανοηθεί καλύτερα η θεματική της ενότητας και να ανατρέξει ο μαθητής σε πηγές που αφορούν στο παιχνίδι και τη σημασία του για τη ζωή και την ανάπλαση του ανθρώπου.

Στόχοι – σκεπτικό

• Να καταφανεί ο ουσιαστικός ρόλος του παιχνιδιού σε κάθε εποχή το παιδί
• Να κατανοηθεί η σημασία του παιχνιδιού σε διάφορες ιστορικές περιόδους και να εξεταστεί ησυνέχεια ανά τους αιώνες.
  
• Να διερευνηθεί αν τελικά υπάρχει συσχέτιση ανάμεσα στα παιχνίδια της κάθε ιστορικής περιόδου και αν τα παιχνίδια έχουν μείνει στους αιώνες ίδια ή αν έχουν αναδιαμορφωθεί

• Να συζητηθεί αν η κάθε εποχή έχει τους δικούς της κώδικες στο παιχνίδι και να εξεταστούν οι συνέπειες του παιχνιδιού για τη δημιουργική ή μη ανάπτυξη των παιδιών

• Να καταδειχθεί η ανάγκη των ατόμων να κρατήσουν στη μνήμη τους τις στιγμές του παιχνιδιού και της σκόλης

• Να ασκηθούν οι μαθητές στην περιγραφή και να επιχειρήσουν να προσεγγίσουν κριτικά το παιχνίδι

• Να ασκηθούν στο γραπτό λόγο κατανοώντας ότι ένα κείμενο επιδέχεται σταδιακές αλλαγές και βελτιώσεις

• Να εργαστούν οι μαθητές ομαδικά και συνεργατικά

• Να έρθουν οι μαθητές σε επαφή με την τεχνολογία στο πλαίσιο ενός φιλολογικού μαθήματος

• Να ασκηθούν στην αναζήτηση σε ένα συγκεκριμένο λογισμικό και στην κριτική αξιοποίηση της πληροφορίας στο διαδίκτυο

• Να καλλιεργήσουν δεξιότητες και κριτική σκέψη στα πλαίσια του ψηφιακού γραμματισμού

Λεπτομερής παρουσίαση της πρότασης

Το σκεπτικό της διδακτικής παρέμβασης

ΠAIZOYME ένα παιχνίδι; Nα, ότι σχεδόν δεν χρειαζόμαστε ορισμούς για να συνεννοηθούμε ότι παιχνίδι είναι πράξη για ευχαρίστηση και ψυχαγωγία και αντικείμενο που χρησιμεύει για ευχαρίστηση και ψυχαγωγία; Kαι, ακόμη, για να συνεχιστεί το παιχνίδι μας, ότι η συγκεκριμένη λέξη σχετίζεται με τη λέξη παιδί και άρα και με την παιδία, δηλαδή την παιδική ηλικία και το παιδαριώδες του τρόπου, με τη λέξη παιδιά, δηλαδή το σκώμα, την αστειότητα, το παιχνίδισμα, την ψευδαίσθηση, αλλά και με τη λέξη παιδεία δηλαδή την άσκηση, την ανατροφή, την εκπαίδευση, την περιποίηση, τη μόρφωση και, άρα, με τον πολιτισμό ως τρόπο ζωής που μαθαίνεται με το παράδειγμα και την πράξη ;
Το παιχνίδι ανταποκρίνεται στην ανάγκη των ανθρώπων για διασκέδαση και ψυχαγωγία από τα πρώτα χρόνια της ύπαρξής τους. Πολύ συχνά συνδυάζει την χαρά με την σωματική άσκηση (ομαδικά αγωνίσματα και ατομικά αγωνίσματα). Άλλες φορές συνδυάζεται με την νοητική άσκηση. Υπάρχουν τέλος και τα παιχνίδια που ως κυρίως στόχο έχουν τη διασκέδαση, ενώ φυσικά παράλληλα ανταποκρίνονται και σε άλλες ανάγκες (βελτιώνουν τα αντανακλαστικά, τρέφουν το μητρικό ένστικτο κ.ο.κ.). Σε αυτά ανήκουν παραδοσιακά παιχνίδια όπως κούκλες, στρατιωτάκια αλλά και βέβαια πιο άλλα σύγχρονα όπως τα ηλεκτρονικά παιχνίδια.
Η πορεία του παιχνιδιού και η ανάγκη του ανθρώπου να διατηρήσει το παιγνιώδες της φύσης του για να διατηρήσει και τη νεότητά του είναι στοιχεία που αναδεικνύουν τη σημαντικότητα της μελέτης αυτής της θεματικής ενότητας. Το πολύ ενδιαφέρον που θα μπορούσε να καταδειχτεί είναι από ποιους παράγοντες επηρεάζεται ο τρόπος με τον οποίο παίζουν τα παιδιά και τι μαρτυρά το παιχνίδι για την κάθε εποχή.

Μέσα διδασκαλίας

Χρησιμοποιούμε το λογισμικό Δημόσιος και Ιδιωτικός Βίος
Το διαδίκτυο
Τον επεξεργαστή κειμένου
Το λογισμικό παρουσίασης (Ανάλογα με την εξοικείωση των μαθητών με ΤΠΕ)

Ρόλος του διδάσκοντα:

Ο ρόλος του διδάσκοντα αφού εγκαταστήσει το λογισμικό σε κάθε υπολογιστή και εξηγήσει τον τρόπο που λειτουργεί, είναι καθοδηγητικός.

Ρόλοι των μαθητών:

Οι μαθητές χωρίζονται σε τρεις ομάδες ανάλογα με τα σενάρια και τα φύλλα εργασίας. Μελετούν τις πηγές και συμπληρώνουν τα φύλλα εργασίας. Στο τέλος κάθε ομάδα παρουσιάζει τα συμπεράσματά της.

Δραστηριότητες των μαθητών

-Οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες των 3 και αναλαμβάνουν με την καθοδήγηση του καθηγητή συγκεκριμένες εργασίες:
Ομάδα Α
-Αναζητούν στο λογισμικό «Δημόσιος και ιδιωτικός Βίος» με την καθοδήγηση του εκπαιδευτικού να συλλέξουν στοιχεία για τα παιχνίδια και να καταγράψουν στο φύλλο εργασίας τις απαντήσεις τους.
-Στις ιστοσελίδες http://3lyk-polichn.thess.sch.gr/Olympiaki_paideia/paixnidia/paixnidia.htm και http://www.haef.gr/chilias/greek/gre/tradition/games/gam_anc.html θα δουν οι μαθητές τα παιχνίδια της αρχαιότητας που παίζονται και σήμερα
Ομάδα Β΄
-Στην ιστοσελίδα http://www.benaki.gr/index.asp?id=10103〈=gr θα περιηγηθούν στην έκθεση του Μουσείου Μπενάκη και θα περιγράψουν τα παιχνίδια που παρουσιάζονται. Μπορούν να συνδυάσουν την ιστοσελίδα με το αφιέρωμα Επτά Ημέρες και κυρίως με το άρθρο ο κόσμος του λαϊκού παιχνιδιού
Ομάδα Γ΄
-http://3lyk-polichn.thess.sch.gr/Olympiaki_paideia/paixnidia/paixnidia.htm θα δουν το παιχνίδι στο Βυζάντιο, την Τουρκοκρατία και τη Νεότερη Ελλάδα. Στην ιστοσελίδα http://www.oikologos.gr/Issues/issue8.html θα διαβάσουν το σχετικό κείμενο και θα προβληματιστούν για το τι συμβαίνει σήμερα αναφορικά με το παιχνίδι.

Αξιολόγηση μαθητών

Η αξιολόγηση των μαθητών, κατά τη διάρκεια αλλά και μετά ολοκλήρωση του σχεδίου μαθήματος θα πραγματοποιηθεί με κριτήριο την επίτευξη των στόχων που τέθηκαν αρχικά. Θα αξιολογηθούν η εργασία και συνεργασία των ομάδων στα φύλλα εργασίας, στην παρουσίαση του υλικού και στην καταγραφή του.

Κριτική

Βασικό στοιχείο του σχεδιασμού της διδακτικής παρέμβασης είναι η αποφυγή καθοδηγούμενων συμπερασμάτων και η χρήση των ΤΠΕ όχι ως συμπληρωματικό υλικό του διδακτικού βιβλίου αλλά ως ένα περιβάλλον αναζήτησης και προβληματισμού. Σκοπός είναι η αυτενέργεια των μαθητών στην επιλογή και κριτική επεξεργασία των πηγών, στόχος σημαντικός στα πλαίσια του διδακτικού αντικειμένου της γλωσσικής διδασκαλίας. Έτσι τα φύλλα εργασίας δεν περιέχουν ερωτήσεις που προϋποθέτουν απλώς μια σωστή απάντηση αλλά οδηγούν τους μαθητές και τις μαθήτριες να αναζητήσουν άρθρα και να καταλήξουν στα δικά τους συμπεράσματα.
Βεβαίως για να γίνει κάτι τέτοιο απαιτείται χρόνος και διάθεση από εκπαιδευτικούς και μαθητές, αλλά και πρόσβαση στα μέσα υλοποίησης. Είναι γνωστές οι δυσκολίες όσον αφορά την εξοικείωση των μαθητών με τους υπολογιστές, τη χρήση του εργαστηρίου πληροφορικής, την ασφυκτική πίεση του αναλυτικού προγράμματος, κλπ.

Βιβλιογραφία

-Κοτσακώστα Μ., Καρανταΐδου Στ., Μιχαλόπουλος Γ., .Σωμαράκης Σ. Το παιχνίδι στη θεωρία του Βυγκότσκι Virtual School, The sciences of Education Online, τόμος 2, τεύχος 1,
http://www.auth.gr/virtualschool/2.1/Praxis/Kotsakosta.html
-Κροντηρά Λήδα (2002). Ελάτε να παίξουμε μέσα στο χρόνο, Αθήνα: Φυτράκης
-Εφημερίδα « Η καθημερινή» Επτά Ημέρες, Αφιέρωμα στο Ελληνικό Παιχνίδι 21-12-1997
http://wwk.kathimerini.gr/kath/7days/1997/12/21121997.pdf

Δικτυογραφία

http://wwk.kathimerini.gr/kath/7days/1997/12/21121997.pdf
http: //www.benaki.gr/index.asp?id=10103〈=gr
http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%B1%CE%B9%CF%87%CE%BD%CE%AF%CE%B4%CE%B9
http://www.tap.gr/corpsite/display/dsp_Entity.asp?CAT_ID=21
http://3lyk-polichn.thess.sch.gr/Olympiaki_paideia/paixnidia/paixnidia.htm
http://utopia.duth.gr/~dm9469/istoriko.html
http://web.auth.gr/virtualschool/2.1/Praxis/Kotsakosta.html
http://www.oikologos.gr/Issues/issue8.html
http://www.unicef.gr/reports/sports.php

1ο Φύλλο Εργασίας
1.Ιδιωτικός Βίος
Περιηγηθείτε στο λογισμικό: Επιλέξτε «ιδιωτικός βίος» και επιλέξτε να περιηγηθείτε στη θεματική ενότητα «Το παιδί και ο κόσμος του» και συγκεκριμένα στα «παιχνίδια»:
Να απαντήσετε στις ακόλουθες ερωτήσεις:
-Τι κέρδιζε ο μικρός Αθηναίος που κατασκεύαζε παιχνίδια μόνος του;
..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
-Ποιος ήταν ο ρόλος των ζώων στο παιχνίδι των παιδιών;
........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
-Σε ποιες χρονικές περιόδους δώριζαν στα παιδιά τα τροχήλατα αμαξάκια στην Αρχαία Αθήνα;
..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
2. α. Μπείτε στο διαδίκτυο στη διεύθυνση
http://3lyk-polichn.thess.sch.gr/Olympiaki_paideia/paixnidia/paixnidia.htm
Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα επιλέγοντας εσείς 10 δέκα από τα παιχνίδια που αναφέρονται στην παραπάνω ιστοσελίδα
Αρχαιότητα Σήμερα











2.β. Μπείτε στο διαδίκτυο στη διεύθυνση
http://www.haef.gr/chilias/greek/gre/tradition/games/gam_anc.html
επιλέξτε ένα από τα παραπάνω παιχνίδια που καταγράψατε και περιγράψτε τον τρόπο με τον οποίο παιζόταν στο παρελθόν και σήμερα
........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

2ο Φύλλο Εργασίας
1.α. Μπείτε στο διαδίκτυο στη διεύθυνση http://www.benaki.gr/index.asp?id=10103〈=gr. Να βρείτε τα είκοσι παιχνίδια και να προσπαθήσετε να τα ομαδοποιήσετε με βάση το χρηστικό τους ρόλο.
Α ομάδα:
..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Β ομάδα:
..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Γ ομάδα:
.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Δ ομάδα:
..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
1.β. Ποια από τα παραπάνω παιχνίδια σας φαίνονται ενδιαφέροντα και γιατί;
........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
2.α. Να μπείτε στην παρακάτω ιστοσελίδα http://wwk.kathimerini.gr/kath/7days/1997/12/21121997.pdf. στο άρθρο ο κόσμος του λαϊκού παιχνιδιού. Να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις:
-Ποια ήταν τα υλικά από τα οποία κατασκεύαζαν τα παιχνίδια τους τα παιδιά κατά τη χρονική περίοδο 1453-19ο αιώνα;
........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
-Ποια υλικά χρησιμοποιούσαν τα κορίτσια και ποια τα αγόρια και ποια παιχνίδια επινοούσαν;
........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
-Ποια ήταν η ιστορία της ανακατασκευής των παιχνιδιών που εκτίθενται στο Μουσείο Μπενάκη;
........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
-Ποιοι ήταν αυτοί που ανακατασκεύασαν τα παιχνίδια;
...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
-Ποιο είναι το κέρδος που προκύπτει από την ανακατασκευή των παιχνιδιών τόσο για τα παιδιά αλλά και για όσα άτομα ενεπλάκησαν στην παραπάνω διαδικασία;
........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

3ο Φύλλο Εργασίας
1.Μπείτε στο διαδίκτυο στη διεύθυνση
http://3lyk-polichn.thess.sch.gr/Olympiaki_paideia/paixnidia/paixnidia.htm
-Να μιλήσετε για το ρόλο του παιχνιδιού στο Βυζάντιο
...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
-Να αναφερθείτε στις συνθήκες του παιχνιδιού στην περίοδο της Τουρκοκρατίας
................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
-Να μιλήσετε για την εξέλιξη και το ρόλο του παιχνιδιού στα Νεότερα χρόνια
....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
2.α Μπείτε στο διαδίκτυο στη διεύθυνση
http://www.oikologos.gr/Issues/issue8.html. Διαβάστε το άρθρο και εντοπίστε ένα σημαντικό ζήτημα που θίγεται και αφορά στο παιχνίδι στις μέρες μας.
2.β. Έχοντας υπόψη όλα τα παραπάνω να γράψετε ένα κείμενο στο οποίο θα προσπαθείτε να ενημερώσετε τους συμμαθητές σας για όλα όσα μελετήσατε. Να δώσετε έμφαση στο ρόλο του παιχνιδιού σε διάφορες ιστορικές περιόδους και στην εποχή μας. Με ποιο τρόπο μπορεί το παιχνίδι να είναι χρήσιμο και ωφέλιμο για τα παιδιά;
....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................