Αντικείμενο

Είναι ένα όνομα, συνήθως ουσιαστικό ή ό,τι μπορεί να ισοδυναμεί με ουσιαστικό, στο οποίο μεταβαίνει ή το επηρεάζει η ενέργεια του υποκειμένου του μεταβατικού ρήματος.

Οι μηχανικοί φόρτωσαν τα σύνεργα.

Είπαν πως οι μηχανικοί βρήκαν δύσκολη τη δουλειά .

Μονόπτωτα ρήματα

Λέγονται τα ρήματα που παίρνουν αντικείμενο σε μία πλάγια πτώση ονόματος:

Α. Σε αιτιατική. Διακρίνεται σε:

ι. εξωτερικό,

ιι. εσωτερικό ή σύστοιχο, παράγεται από την ίδια ρίζα του ρήματος ή έχει συγγενική με αυτό σημασία.

Β. Σε γενική πτώση

Γ. Εμπρόθετο αντικείμενο.

Οι ξένοι θαυμάζουν τη χώρα μας.

Ο αέρας έσπασε τα δέντρα.

Χόρεψε το χορό του Ζαλόγγου.

Χόρεψε τσάμικο.

Μου ξέφυγε η ευκαιρία.

Ξέφυγε η ευκαιρία από μένα.

Δίπτωτα ρήματα:

Λέγονται τα ρήματα που παίρνουν ως αντικείμενο δύο πλάγιες πτώσεις:

Α. Άμεσο αντικείμενο: δέχεται άμεσα την ενέργεια του υποκειμένου του ρήματος.

Β. Έμμεσο αντικείμενο: δέχεται έμμεσα την ενέργεια του υποκειμένου.

Του είπε όλα τα μυστικά.

Του ζήτησε βοήθεια.

Του έδωσε δώρα.

Οι πτώσεις των δίπτωτων ρημάτων

Α. Αιτιατική (άμεσο) + γενική (έμμεσο).

8. Αιτιατική πράγματος (άμεσο) + αιτιατική πράγματος (έμμεσο, αντικαθίσταται και από εμπρόθετο).

Γ. Αιτιατική προσώπου (άμεσο)  + αιτιατική πράγματος (έμμεσα).

Προσοχή! Όταν δύο ή περισσότερα υποκείμενα της ίδιας πτώσης συνδέονται θεωρούνται ως ένα.

Του χάιδεψε το κεφάλι.

Στόλισα την κιθάρα κορδέλες.

Στόλισα την κιθάρα με κορδέλες.

0 φιλόλογος διδάσκει τους (ή στους) μαθητές αρχαία ελληνικά.

Είπα τα μυστικά στον Τάκη και στο Φώτη.

Κατηγορούμενο αντικειμένου

Στα ρήματα που συντάσσονται με δύο αιτιατικές η μία μπορεί να είναι κατηγορούμενο της άλλης. (Γίνεται κατανοητό, αν μετατρέψουμε το ρήμα σε παθητικό, οπότε η μία αιτιατική γίνεται υποκείμενο και η άλλη κατηγορούμενο).

Χαρακτηρίζει τον αντίπαλό του ψεύτη.

Ο αντίπαλός του χαρακτηρίζεται ως ψεύτης.

Γενική προσωπική

Είναι γενική προσωπικής αντωνυμίας ή ονόματος που συνάπτεται με απρόσωπα ρήματα ή απρόσωπες εκφράσεις ή ρήματα στα οποία δεν μπορεί να είναι αντικείμενο.

1. Μου είναι αδύνατο να τον αδικήσω.

2. Θα σου γεμίσω το ποτήρι.

3. Του άγγιξε το χέρι.