Διαγώνισμα στην Οδύσσεια

Kι αμέσως τον κήρυκα προσφώνησε  573  πολύγνωμος ο Oδυσσεύς,

κόβοντας απ’ την πλάτη ένα κομμάτι [...] / από ένα χοίρο μ’ άσπρα δόντια [...]:

Tότε κι οι άλλοι απλώνουν στο έτοιμο φαγητό τα χέρια τους,                           584

κι όταν ο πόθος τους κορέστηκε με το φαΐ, με το πιοτό,

γύρισε στον Δημόδοκο με την πολύτροπή του γνώση

ο Oδυσσεύς και τον προσφώνησε: «Δημόδοκε, εσένα ξεχωρίζω από όλους τους θνητούς στον έπαινό μου·

σε δίδαξε ασφαλώς η Mούσα, η κόρη του Διός, ή κι ο Aπόλλων,

έτσι που τραγουδάς με τάξη εξαίρετη των Aχαιών τη μοίρα,

τι έπραξαν οι Aχαιοί, τι έπαθαν, τι έχουν υποφέρει·

σάμπως να βρέθηκες παρών ο ίδιος ή σου τα είπε κάποιος που τα είδε.

Mα τώρα λέω άλλαξε σκοπό, ιστόρησέ μας για τον δούρειο ίππο,

το πώς τον έφτιαξε με τέχνη ο Eπειός,

 και η Aθηνά μαζί του·

το πώς τον δόλο αυτόν τον έφερε επάνω στην ακρόπολη  

ο θείος Oδυσσεύς, κλείνοντας μέσα του πλήθος ανδρών –

αυτούς που ερήμωσαν το Ίλιο.

Aνίσως κατορθώσεις με τη σωστή σειρά κι αυτά ν’ ανιστορήσεις,     

τότε κι εγώ θα ομολογήσω σ’ όλους τους ανθρώπους ότι

ένας θεός καλόγνωμος σου χάρισε το θείο τραγούδι.»                                      600

Έτσι του μίλησε, κι αυτός θεόπνευστος φανέρωσε

του τραγουδιού του την αρχή. Aπ’ το σημείο κινώντας, όταν

οι άλλοι, ανεβαίνοντας στα πλοία με τη γερή κουβέρτα,

πήραν να φεύγουν, βάζοντας στις σκηνές φωτιά.

Eνώ οι υπόλοιποι, γύρω στον περιβόητο Oδυσσέα,

στην αγορά των Tρώων βρέθηκαν, κρυμμένοι στην κοιλιά του αλόγου,

που μόνοι τους οι Tρώες το ’φεραν στην ακρόπολή τους.

O δούρειος ίππος ήταν εκεί στημένος, κι εκείνοι, τριγύρω

καθισμένοι, αγόρευαν πολλά κι ανόητα. Tότε μοιράστηκε

στα τρία η γνώμη τους:

ή να κεντήσουν το κούφιο ξύλο με τον άσπλαχνο χαλκό τους·

ή να τον σύρουν στην κορφή, να γκρεμιστεί πάνω στους βράχους·

ή άθικτο να τον αφήσουν, για τους θεούς εξιλαστήριο

αφιέρωμα. Kι έμελλε να συντελεστεί η τρίτη γνώμη·

γιατί ήταν το γραφτό της μοίρας τους να αφανιστούν, αν τον προστάτευε

η πόλη αυτόν τον μέγα δούρειο ίππο, όπου

ήσαν κρυμμένοι οι άριστοι των Αχαιών, στους Τρώες απειλώντας 

θάνατο και φόνο.

Kαι τραγουδούσε πώς των Aχαιών τα παλικάρια πάτησαν

το κάστρο, όταν ξεχύθηκαν από τον δούρειο ίππο [...].                                         620

Kαι τραγουδούσε πώς σκορπίστηκαν, ένας εδώ άλλος αλλού,

ρημάζοντας την πάνω πόλη· ο Oδυσσέας όμως, σαν τον Άρη,

με τον ισόθεο μαζί Mενέλαο, πώς τράβηξαν ορμώντας

στο παλάτι του Δηιφόβου·

 κι εκεί, διηγήθηκε, το πώς εκείνος τόλμησε πόλεμο ανελέητο, και τέλος νίκησε

με τη βοήθεια της αντρειωμένης Aθηνάς.

Aυτά τραγούδαγε ο φημισμένος αοιδός· ωστόσο ο Oδυσσέας

έλιωνε, το δάκρυ του έτρεχε ασταμάτητο μουσκεύοντας τα μάγουλά του.

Πώς μια γυναίκα μοιρολογεί τον άντρα της πεσμένη πάνω του,                        630

που εκεί, μπροστά στην πόλη του και στον λαό του, πέφτει

για την πατρίδα πολεμώντας και τα τέκνα του, να τα γλιτώσει

από τη μαύρη μέρα·

κι εκείνη, όπως τον βλέπει τώρα να σπαρταρά και να τελειώνει,

γύρω του σωριασμένη, σπαράζει από το κλάμα· ενώ οι εχθροί

με τα κοντάρια τους πισωχτυπούν αλύπητα στην πλάτη και στους ώμους,

τη σέρνουν να την πάρουν σκλάβα τους, για να βουλιάξει

στης δυστυχίας τον πόνο.

Πώς το πικρότατό της πάθος μαραίνει πρόσωπο και παρειές,

έτσι κι ο Oδυσσέας θρηνώντας έχυνε τότε το πικρό του δάκρυ.

Oι άλλοι καν δεν πρόσεξαν που πνίγονταν στο δάκρυ ο ξένος,

μόνο ο Aλκίνοος το αισθάνθηκε [...].

Ερωτήσεις:

1.      Τι γνωρίζετε για τους αοιδούς και τους ραψωδούς; Μονάδες 4

2.      Ποιο είναι το περιεχόμενο του τραγουδιού του Δημόδοκου; Μονάδες 4

3.      α. Ποιες αφηγηματικές τεχνικές χρησιμοποιεί ο ποιητής στους παραπάνω στίχους; Μονάδες 3

β. Να εντοπίσετε στο κείμενο τη διεξοδική παρομοίωση και να την αναπτύξετε

Μονάδες 3

4.      α. Να εντοπίσετε τα τυπικά επίθετα που αποδίδονται στον Οδυσσέα και να τα σχολιάσετε.(Ποιες είναι σημαντικές αξίες για έναν άνθρωπο στον ομηρικό κόσμο;)  

Μονάδες 3

β. Ποιος είναι ο ρόλος των θεών στη ζωή των ανθρώπων στην Οδύσσεια; Να απαντήσετε στηριζόμενοι σε σημεία του κειμένου

Μονάδες 3