Ιστορία Θεωρητικής Κατεύθυνσης Διαγώνισμα

ΘΕΜΑ Α1

Α.1.1. Να προσδιορίσετε αν το περιεχόμενο των ακόλουθων προτάσεων είναι σωστό ή όχι, γράφοντας στο τετράδιό σας τη λέξη «Σωστό» ή «Λάθος» δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί στην κάθε πρόταση:

α. Ο Βενιζέλος συσπείρωσε γύρω του την εργατική τάξη στη λεκάνη της ανατολικής Μεσογείου

β. Λίγους μήνες πριν από την κατάρρευση του Ελληνικού Μετώπου στη Μικρά Ασία, η Κυβέρνηση προέβη σε αναγκαστικό εξωτερικό δάνειο.

γ. Το Ραλλικό Κόμμα απευθυνόταν κατά κύριο λόγο στα μεσαία και ανώτερα στρώματα των πόλεων και στους μικροκαλλιεργητές.

δ. Οι Μεγάλες Δυνάμεις δεν είχαν ενιαία στάση αντιμετώπισης του επαναστατικού κινήματος στο Θέρισο

ε. Οι Μεγάλες Δυνάμεις αντέδρασαν όταν υψώθηκε στο Φρούριο του Φιρκά η ελληνική σημαία.

Μονάδες 10

Α.1.2. Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων όρων:

α. Κρητική Πολιτεία

β. Γεννηθήτω φως

γ. Ροπαλοφόροι

Μονάδες 12

ΘΕΜΑ Α2

Α.2.1. Η οικονομική ανάπτυξη της Τραπεζούντας. Ποια ήταν η οικονομική της ανάπτυξη και πού οφειλόταν;

Μονάδες 12

Α.2.2. Ποια ήταν τα συνέδρια που πραγματοποιήθηκαν για τη δημιουργία αυτόνομης ποντιακής δημοκρατίας. Να αναφέρετε τον τόπο και τους πρωταγωνιστές που εμπλέκονται σ’ αυτά.

Μονάδες 16

ΟΜΑ∆Α Β΄

ΘΕΜΑ Β1

Αξιοποιώντας τις πληροφορίες από τα παρακάτω κείμενα και τις ιστορικές σας γνώσεις σχετικά με τη συνεισφορά των προσφύγων α. στην κοινωνική (12 Μονάδες)  και β. στην πολιτική ζωή της χώρας (13 Μονάδες);

Κείμενο

«….Πρόσφυγες! Πόσες φορές το σκέφτηκα με τύψεις πως δεν τους φερθήκαμε όπως έπρεπε οι άλλοι Έλληνες. Τους είπαμε τουρκόσπορους και τους κοιτάξαμε με μίσος, όταν δεν ψήφισαν το κόμμα μας. Δεν τους δεχτήκαμε με στοργή. Κι όμως, ο ερχομός τους στην Ελλάδα στάθηκε σταθμός στην ιστορία της καινούριας μας ζωής. Μαζί με τις συνήθειές τους, τις γνώσεις τους, τις λαικές τους τέχνες, έφεραν στην Ελλάδα την πλατύτερη σκέψη τους, την απέραντη ανατολίτικη ψυχή τους, τις φιλόξενες καρδιές τους, όλο καλοσύνη και ανθρωπιά. Μπείτε στο σπίτι τους να χαρείτε το νοικοκυριό τους, το καλαίσθητο και καθαρό. Καθήστε στο τραπέζι τους το χαμηλό και φάτε από το νόστιμο φαγητό τους. Κουβεντιάστε μαζί τους και θα ακούσετε από τους γέρους σοφά ρητά, σκέψεις πλατιές και βιβλικές ιστορίες. Μονάχα έτσι θα τους γνωρίσετε καλά. Και θα βρείτε τότε πραγματική χαρά πλάι στους ανθρώπους αυτούς, τους καλόβολους και υπομονετικούς, που μας περίμεναν μακρόθυμα τόσον καιρό, ώσπου να τους αγαπήσουμε. Δεν έπαψαν ούτε στιγμή να δουλεύουν για τον τόπο μας. Στη συγκινητική προσπάθειά τους να ξαναστήσουν το νοικοκυριό τους, έκαναν μεγάλο καλό στην Ελλάδα, ζωντάνεψαν τη χέρσα γη, ξελόγγωσαν τα προβούνια, γέμισαν με στάρι και καπνά τις αποθήκες μας. Και τώρα στη μεγάλη συμφορά της σκλαβιάς της πατρίδας μας, οι άνθρωποι αυτοί στάθηκαν πραγματικοί ακρίτες, ηρωικά θύματα και αντάρτες εκδικητικοί στα βουνά της Μακεδονίας. Τότε στον τραγικό μας γυρισμό από την Αλβανία, πρώτοι αυτοί μας άνοιξαν την αγκαλιά και στάθηκαν για μας πατρίδα και γονιοί, μας έδωσαν κουράγιο να αντικρίσουμε τη νέα μας ζωή. Και ύστερα πήραν τα βουνά και χτύπησαν όπου μπόρεσαν τον καταχτητή. Και μόνο για τούτο το φέρσιμό τους αξίζει να τους βλέπουμε με θαυμασμό και ευγνωμοσύνη, να τους κοιτάζουμε με αγάπη και στοργή, σαν αδελφούς, να το ‘χουμε χαρά που ζουν ανάμεσά μας (15 Νοεμβρίου 1945)

Χρήστος Σαμουηλίδης, Ιστορία του Ποντιακού Ελληνισμού, εκδ. Αλκυών, Αθήνα, σ. 356-357.

ΘΕΜΑ Β2

Συνδυάζοντας τις ιστορικές γνώσεις σας και τις πληροφορίες των παραθεμάτων που σας δίνονται, να αναφερθείτε:

α. στο αναθεωρητικό έργο του Ελευθερίου Βενιζέλου, κατά το πρώτο εξάμηνο του 1911 (Κείμενο Α)

Μονάδες 12

β. στον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας του κόμματος των Φιλελευθέρων (Κείμενο Β) Μονάδες 13

Κείμενο Α

Το Σύνταγμα του 1911, ενώ συνέθετε τη νομική έκφραση της συντελεσθείσας πολιτικής ανόδου της αστικής τάξης, απέφυγε (όπως και στο παρελθόν) να ταυτιστεί με αποφασιστικές τομές που είχαν διεκδικηθεί από τους επαναστάτες του 1909 και η όλη αναθεωρητική διαδικασία διοχετεύτηκε στην εδραίωση της εγκαθίδρυσης «κράτους δικαίου» που συμβάδιζε με τις θέσεις του Βενιζέλου για συστηματική αναδιοργάνωση και λειτουργία της κρατικής μηχανής σύμφωνα προς τα πρότυπα των προηγμένων δυτικοευρωπαϊκών κρατών. Η αναθεώρηση του 1911 προσπάθησε να εκφράσει και να ρυθμίσει ένα νέο συσχετισμό δυνάμεων στο συνασπισμό της εξουσίας αφήνοντας άθικτες όμως τις εξουσίες του βασιλιά και συναρτώντας τη συνταγματική διασφάλιση των βασιλικών προνομίων από τη μη καθιέρωση, με ρητή συνταγματικήδιάταξη, της «δεδηλωμένης». Παύλος Β. Πετρίδης, Πολιτικές Δυνάμεις και Συνταγματικοί Θεσμοί στη Νεώτερη Ελλάδα (1844 έως 1940), εκδ. Σάκκουλα, Θεσσαλονίκη 1992, σ. 95.  

Κείμενο Β

Το Κόμμα των Φιλελευθέρων ήταν το μόνο ελληνικό κόμμα, ιδίως κατά τη δεκαετία του 1910, που διέθετε κάποιες οργανώσεις βάσης (τις «Λέσχες των Φιλελευθέρων») των οποίων η δραστηριότητα εξακολουθούσε ακόμα και κατά τις μη προεκλογικές περιόδους. Η δύναμη, βέβαια, και η παρέμβαση αυτών των οργανώσεων στη λειτουργία του κόμματος υπήρξαν περιορισμένες και η δραστηριότητά τους εμβρυακή. Το Κόμμα των Φιλελευθέρων, εξάλλου, δεν κατόρθωσε ποτέ να γίνει κόμμα μαζών, ούτε να οργανώσει το συνέδριό του. Ο δε συγκεντρωτικός χαρακτήρας της διεύθυνσής του ήταν, πέρα από κάθε αμφιβολία, απόλυτος. Η μονοκρατορία του Βενιζέλου αδιαφιλονίκητη.

Η αδυναμία του Κόμματος των Φιλελευθέρων να γίνει ένα δημοκρατικά οργανωμένο και με έντονη εσωτερική ζωή κόμμα μαζών μπορεί να αποδοθεί σε παράγοντες που έχουν σχέση τόσο με τις ιδιαιτερότητες του ελληνικού κοινωνικού χώρου, όσο και στο χαρακτήρα αυτού του κόμματος που αντικατοπτρίζει επίσης τις ιδιαίτερες συνθήκες γέννησής του. Η αντίσταση, πρώτ’ απ’ όλα, των τοπικών κομμάτων συνέβαλε σε αυτό κατά πολύ.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Η προσωπικότητα του Βενιζέλου καθώς και η θέση που καταλάμβανε στους κόλπους του κόμματος δεν άφηναν και πολλές ευκαιρίες σε ένα ενδεχόμενο κομματικό μηχανισμό, είτε για να φθάσει σε μια δημοκρατική λειτουργία, είτε για να πάρει σοβαρές πρωτοβουλίες. Με τον ίδιο τρόπο που η παρουσία του στο κέντρο του ελληνικού πολιτικού συστήματος, στο σύνολό του, προκαλούσε ένα είδος εξάρθρωσής του, [...] έτσι, και για ένα παραπάνω λόγο, ο οργανωτικός μηχανισμός του κόμματός του δύσκολα θα μπορούσε να αναπνεύσει αυτόνομα δίπλα στον Βενιζέλο. Περίπτωση επεξεργασίας συλλογικής κομματικής βούλησης γινόταν αδιανόητη. Ο Βενιζέλος γινόταν υποκατάστατο σκέψης και δράσης των βενιζελικών.

Θανάσης Διαμαντόπουλος, Ο Βενιζελισμός της Ανόρθωσης, εκδ. Σάκκουλα, Αθήνα 1985, σσ. 57-58, 71-72