Νεοελληνική Λογοτεχνία Γ Λυκείου

Θεσσαλονίκη, Μέρες του 1969 μ.Χ.

Στην οδό Αιγύπτου -πρώτη πάροδος δεξιά!                                                1

Τώρα υψώνεται το μέγαρο της Τράπεζας Συναλλαγών

Τουριστικά γραφεία και πρακτορεία μεταναστεύσεως.

Και τα παιδάκια δεν μπορούνε πια να παίξουνε από

            τα τόσα τροχοφόρα που περνούνε.                                                   5

Άλλωστε τα παιδιά μεγάλωσαν, ο καιρός εκείνος πέρασε που ξέρατε

Τώρα πια δε γελούν, δεν ψιθυρίζουν μυστικά, δεν εμπιστεύονται,

Όσα επιζήσαν, εννοείται, γιατί ήρθανε βαριές αρρώστιες από τότε

Πλημμύρες, καταποντισμοί, σεισμοί, θωρακισμένοι στρατιώτες,

Θυμούνται τα λόγια του πατέρα: εσύ θα γνωρίσεις καλύτερες μέρες              10

Δεν έχει σημασία τελικά αν δεν τις γνώρισαν, λένε το μάθημα

            οι ίδιοι στα παιδιά τους

Ελπίζοντας πάντοτε πως κάποτε θα σταματήσει η αλυσίδα

Ίσως στα παιδιά των παιδιών τους ή στα παιδιά των παιδιών

            των παιδιών τους.                                                                            15

Προς το παρόν, στον παλιό δρόμο που λέγαμε, υψώνεται

            η Τράπεζα Συναλλαγών

- εγώ συναλλάσσομαι, εσύ συναλλάσσεσαι αυτός συναλλάσσεται-

Τουριστικά γραφεία και πρακτορεία μεταναστεύσεως

-εμείς μεταναστεύουμε, εσείς μεταναστεύετε, αυτοί μεταναστεύουν-               20

Όπου και να ταξιδέψω η Ελλάδα με πληγώνει, έλεγε κι ο Ποιητής

Η Ελλάδα με τα ωραία νησιά, τα ωραία γραφεία,

            τις ωραίες εκκλησιές

Η Ελλάς των Ελλήνων.

Ερωτήσεις:

1. “Τράπεζα Συναλλαγών” - “Τουριστικά γραφεία” - “πρακτορεία μεταναστεύσεων” - “τόσα τροχοφόρα”: Ποια φαινόμενα που σημάδεψαν την οικονομική, κοινωνική και πολιτική ζωή της Ελλάδας στη δεκαετία 1960-1970 θίγει ο συγγραφέας μέσα απ’ αυτές τις αναφορές;

2.α. Το ποίημα διακρίνεται σε δύο νοηματικά επίπεδα: στο πρώτο περιγράφεται το παρόν και στο δεύτερο υπάρχουν υπαινιγμοί που αναφέρονται στο παρελθόν. Να διακρίνετε τα σημεία του ποιήματος που αφορούν κάθε επίπεδο.

2.β Πώς αντιλαμβάνεστε τη χρήση του β΄ πληθυντικού προσώπου “ξέρατε” (στ. 5);

3. “Θυμούνται τα λόγια … στα παιδιά των παιδιών των παιδιών τους”, (στ. 9-13): Να σχολιάσετε το βαθύτερο νόημα αυτών των στίχων.

4. Να συγκρίνετε το ποίημα του Μανόλη Αναγνωστάκη με αυτό του Κλ. Κύρου ως προς το περιεχόμενο:

Κλ. Κύρου: Κραυγές της νύχτας ⁹

Μιλώ με σπασμένη φωνή δεν εκλιπαρώ

Τον οίκτο σας μέσα μου μιλούν χιλιάδες στόματα

Που κάποτε φώναζαν οργισμένα στον ήλιο

Μια γενιά που έψελνε τα δικαιώματά της

Κουνώντας λάβαρα πανηγυριού σειώντας σπαθιά

Γράφοντας στίχους εξαίσιους μιας πρώτης νεότητας

Ποτίζοντας τα σπαρτά με περίσσιο αίμα

Μικρά παιδιά που αφέθηκαν στο έλεος τ’ ουρανού.

Η γενιά μου ήταν μια αστραπή που πνίγηκε

Η βροντή της η γενιά μου καταδιώχτηκε

Σα ληστής σύρθηκε στο συρματόπλεγμα

Μοίρασε σαν αντίδωρο τη ζωή και το θάνατο

................................................................................... (απόσπασμα)