Διαγώνισμα στα Αρχαία Ελληνικά Γ Λυκείου

Κείμενο: Αριστοτέλης , Πολιτικά Γ1, 1-2

{ Τῷ περὶ πολιτείας ἐπισκοποῦντι, καὶ τίς ἑκάστη καὶ ποία τις, σχεδὸν πρώτη σκέψις περὶ πόλεως ἰδεῖν, τί ποτέ ἐστιν ἡ πόλις. Νῦν γὰρ ἀμφισβητοῦσιν, οἱ μὲν φάσκοντες τὴν πόλιν πεπραχέναι τὴν πρᾶξιν, οἱ δ’ οὐ τὴν πόλιν ἀλλὰ τὴν ὀλιγαρχίαν ἢ τὸν τύραννον· τοῦ δὲ πολιτικοῦ καὶ τοῦ νομοθέτου πᾶσαν ὁρῶμεν τὴν πραγματείαν οὖσαν περὶ πόλιν, ἡ δὲ πολιτεία τῶν τὴν πόλιν οἰκούντων ἐστὶ τάξις τις. Ἐπεὶ δ’ ἡ πόλις τῶν συγκειμένων, καθάπερ ἄλλο τι τῶν ὅλων μὲν συνεστώτων δ’ ἐκ πολλῶν μορίων, δῆλον ὅτι πρότερον ὁ πολίτης ζητητέος˙ ἡ γὰρ πόλις πολιτῶν τι πλῆθός ἐστιν.}  Ὥστε τίνα χρὴ καλεῖν πολίτην καὶ τίς ὁ πολίτης ἐστὶ σκεπτέον. Καὶ γὰρ ὁ πολίτης ἀμφισβητεῖται πολλάκις· οὐ γὰρ τὸν αὐτὸν ὁμολογοῦσι πάντες εἶναι πολίτην· ἔστι γάρ τις ὃς ἐν δημοκρατίᾳ πολίτης ὢν ἐν ὀλιγαρχίᾳ πολλάκις οὐκ ἔστι πολίτης.

Ερωτήσεις

Α.     Από το κείμενο που σας δίνεται να μεταφράσετε  το απόσπασμα: «Τώ περί πολιτείας............................πλήθος εστίν».

Μονάδες 10

Β1.   Για ποιους λόγους κατά τον Αριστοτέλη πρέπει πρώτα να διερευνηθεί το θέμα

«τις η πόλις εστίν»;

Μονάδες 15

Β2. «Ἐπεὶ δ’ ἡ πόλις … πλῆθός ἐστιν»: ο Αριστοτέλης με αυτή τη φράση διατυπώνει την άποψη ότι για να οριστεί η πόλη πρέπει πρώτα να οριστεί ο πολίτης. Για ποιον λόγο και ποια μέθοδο χρησιμοποιεί για να φτάσει στον ορισμό της πόλης;

Μονάδες 15

Β3.   Ποια ήταν η σημασία της αρχαίας ελληνική λέξης «πόλις»;

Μονάδες 10

Β4.α.   ἀμφισβητοῦσιν»: Να βρείτε την ετυμολογία της λέξης και να δώσετε πέντε  σύνθετες λέξεις με πρώτο συνθετικό το πρόθεμα «αμφι-» στα νέα ελληνικά.

Β4.β. Να δημιουργήσετε πέντε ονοματικά σύνολα με παράγωγα (απλά ή σύνθετα) από το πρώτο συνθετικό της λέξης «δημοκρατίᾳ».

Μονάδες 10

Άγνωστο Κείμενο Ισοκράτους, Φίλιππος, 111-112

᾿Εκεῖνος γὰρ ὁρῶν τὴν ῾Ελλάδα πολέμων καὶ στάσεων καὶ πολλῶν ἄλλων κακῶν μεστὴν οὖσαν, παύσας ταῦτα καὶ διαλλάξας τὰς πόλεις πρὸς ἀλλήλας, ὑπέδειξε τοῖς ἐπιγιγνομένοις μεθ' ὧν χρὴ καὶ πρὸς οὓς δεῖ τοὺς πολέμους ἐκφέρειν. Ποιησάμενος γὰρ στρατείαν ἐπὶ Τροίαν, ἥπερ εἶχεν τότε μεγίστην δύναμιν τῶν περὶ τὴν ᾿Ασίαν, τοσοῦτον διήνεγκε τῇ στρατηγίᾳ τῶν πρὸς τὴν αὐτὴν  ταύτην ὕστερον πολεμησάντων,  ὅσον οἱ μὲν μετὰ τῆς τῶν ῾Ελλήνων δυνάμεως ἐν ἔτεσι δέκα μόλις αὐτὴν ἐξεπολιόρκησαν, ὁ δ' ἐν ἡμέραις ἐλάττοσιν ἢ τοσαύταις καὶ μετ' ὀλίγων στρατεύσας ῥᾳδίως αὐτὴν κατὰ κράτος εἷλεν.

Λεξιλόγιο

διαλλάττω=συμφιλιώνω/οἱ ἐπιγιγνόμενοι=οι μεταγενέστεροι

Γ1. Να µεταφράσετε στο τετράδιό σας το κείµενο.

Μονάδες 20

Γ2.α. Να γράψετε τους ζητούµενους τύπους για καθεµιά από τις παρακάτω λέξεις του κειµένου:

τὴν ῾Ελλάδα: τη γενική ενικού

πολέμων: τη δοτική πληθυντικού

οὓς: την αιτιατική πληθυντικού θηλυκού γένους

δύναμιν: την κλητική ενικού

κράτος: τη γενική πληθυντικού

Μονάδες 5

Γ2.β. Να γράψετε τους ζητούµενους τύπους για καθεµιά από τις παρακάτω λέξεις του κειµένου:

ὁρῶν: το β ενικό πρόσωπο του αορίστου β′

διαλλάξας: το δεύτερο ενικό πρόσωπο προστακτικής αορίστου

εἶχεν: το απαρέµφατο παρακειµένου

ἐξεπολιόρκησαν: το ίδιο πρόσωπο στην οριστική ενεστώτα

εἷλεν: το α’ ενικό πρόσωπο οριστικής ενεστώτα της ίδιας φωνής

Μονάδες 5

Γ3.α. Να χαρακτηριστούν συντακτικά οι παρακάτω προτάσεις:

«μεθ' ὧν χρὴ καὶ πρὸς οὓς δεῖ τοὺς πολέμους ἐκφέρειν»

Μονάδες 4

Γ3.β. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τα παρακάτω:

Στάσεων, οὖσαν, τάς πόλεις, ἐπὶ Τροίαν, στρατεύσας, ραδίως

Μονάδες 6