Θα μπορούσε να
ειπωθεί με αρκετή δόση ιστορικής αυθαιρεσίας, είναι αλήθεια ότι ο
Θουκυδίδης υπήρξε ο πρώτος δημοσιογράφος της Ιστορίας, διότι κατέγραψε γεγονότα
απογυμνωμένα από τα μυθολογικά τους στοιχεία, σε μια γλώσσα λαϊκή και κατανοητή
από όλους. Το «δημοσιογραφικό» στοιχείο των κειμένων του Θουκυδίδη εντοπίζεται
στην ενδελεχή επεξεργασία της «είδησης» ως κεντρομόλου στοιχείου των
ακριβολόγων περιγραφών του.
Στους 26 αιώνες
που μεσολάβησαν από τότε η είδηση πλέον μεταδίδεται σε κλάσματα του
δευτερολέπτου και τα περιθώρια για ταυτόχρονη ανάλυσή της ολοένα στενεύουν.
Τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης αναζητούν νέες διεξόδους μπροστά στις αυξημένες
απαιτήσεις ενός νέου είδους κοινού, που απαιτεί γρήγορη, έγκυρη, σαφή και
κυρίως «έξυπνη» ενημέρωση. Μπορεί άραγε το Διαδίκτυο αν και βρίσκεται ακόμη
στην εφηβική ηλικία να εκφράσει το εξελισσόμενο αυτό αίτημα; Τι είναι τελικά
αυτό που διαφοροποιεί σήμερα τα ιντερνετικά μέσα ενημέρωσης από τα παραδοσιακά;
Το πρώτο στοιχείο
είναι το κοινό τους. Γνωρίζουμε, λίγο ως πολύ, το target group των εφημερίδων,
της τηλεόρασης και του ραδιοφώνου: το σύνολο του πληθυσμού στον χώρο εμβέλειάς
τους, ο οποίος κατά κύριο λόγο περιορίζεται εντός εθνικών συνόρων. Στην
περίπτωση των διαδικτυακών μέσων τα πράγματα είναι διαφορετικά: καταναλωτές του
προϊόντος είναι αναγκαστικά όσοι διαθέτουν την τεχνική δυνατότητα να αποκτήσουν
πρόσβαση σε αυτό. Δεύτερο στοιχείο διαφοροποίησης είναι το προφίλ του μέσου
«αναγνώστη». Το προφίλ του αναγνώστη εφημερίδας διαφοροποιείται σε πολλά σημεία
από αυτό του ακροατή ραδιοφώνου και του τηλεθεατή, αλλά στη σκληρή ουσία του πράγματος
υπάρχει ένα ενοποιητικό χαρακτηριστικό: η μαζικότητα. Και τα τρία παραδοσιακά
μέσα ενημέρωσης απευθύνονται σε όλους. Από τη νοικοκυρά, τον οδηγό ταξί, τον
δημόσιο υπάλληλο ως τον πανεπιστημιακό λειτουργό, τον φοιτητή και τον
συνταξιούχο. Όλοι είναι δυνάμει «πελάτες». Στο Διαδίκτυο τα πράγματα είναι
διαφορετικά. Τα ιντερνετικά μέσα ενημέρωσης απευθύνονται ακόμη σε μια
«ελίτ» πολιτών. Πρόκειται για ανθρώπους 20-40 ετών, μέσου ως ανώτερου βιοτικού
επιπέδου, συνήθως μορφωμένους και πολύγλωσσους. Για τον λόγο αυτόν το κοινό των
διαδικτυακών μέσων είναι πιο απαιτητικό και πιο ενημερωμένο.
Οι διαφορές όμως
γίνονται σαφέστερες σε ό,τι αφορά την αμεσότητα και τη διεισδυτικότητα της
είδησης. Ο Τύπος είναι σαφές
ενημερώνει για τα γεγονότα με μια καθυστέρηση τουλάχιστον έξι ωρών,
δίνοντας όμως τη δυνατότητα στον αναγνώστη να εμβαθύνει στην είδηση,
προσφέροντας την ανάλυσή της σε έναν πεπερασμένο χώρο χαρτιού. Το ραδιόφωνο
είναι ευέλικτο και ενημερώνει άμεσα για γεγονότα που μόλις συνέβησαν, χωρίς
όμως να έχει τη δυνατότητα να τα συνδέσει με τα προηγούμενα που οδήγησαν σε
αυτά και χωρίς να δίνει στον ακροατή μια σφαιρική εικόνα της κατάστασης, όπως
θα έκανε μια εφημερίδα. Η δε τηλεόραση είναι άμεση όσο και το ραδιόφωνο αλλά
παραμένει δέσμια της εικόνας, δηλαδή του εντυπωσιασμού: γεγονότα με καλή εικόνα
γίνονται βασικές και ουσιαστικές ειδήσεις. Ειδήσεις χωρίς εικόνα «θάβονται» σε
μερικά δευτερόλεπτα στο τέλος των δελτίων.
Το Internet είναι
το μοναδικό μέσο που λειτουργεί με όλα τα πλεονεκτήματα των υπολοίπων και με τα
επιπλέον που του δίνουν τα τεχνικά χαρακτηριστικά του. Ο αναγνώστης
ενημερώνεται άμεσα μέσα σε ελάχιστα
λεπτά για την είδηση που αυτός επιθυμεί, πληροφορείται για προηγούμενα
γεγονότα, έχει στη διάθεσή του απεριόριστο οπτικοακουστικό υλικό, αναλύσεις από
άπειρες πηγές, αρθρογραφία και, κυρίως, όλα αυτά παραμένουν στη διάθεσή του
θεωρητικά για πάντα, αποθηκευμένα κάπου στο Διαδίκτυο.
Τέταρτη ειδοποιός
διαφορά του ιντερνετικού μέσου ενημέρωσης από τα παραδοσιακά είναι ότι τεχνικά
είναι δυνατή η μέτρηση της αναγνωσιμότητας συγκεκριμένων ειδήσεων. Αυτό είναι
αδύνατον να το γνωρίζουμε στην έντυπη δημοσιογραφία. Κανένας, για παράδειγμα,
δεν θα μάθει ποτέ πόσοι άνθρωποι διάβασαν αυτές ακριβώς τις γραμμές την ημέρα
της δημοσίευσης του σχετικού άρθρου στο «Βήμα». Κανένας δεν μπορεί να μετρήσει
αν οι δηλώσεις Ροκόφυλλου, οι οποίες αιτιολογούσαν την επίσκεψή του στη
συνάντηση της Minoan Lines, είχαν μεγαλύτερη ακροαματικότητα από την είδηση
περί ανάληψης της υπεράσπισης της εταιρείας από τον βουλευτή του ΠαΣοΚ, όπως
μεταδόθηκε στο ραδιόφωνο του Alpha. Κανένας δεν μπορεί να υπολογίσει πόσοι
ακριβώς τηλεθεατές είδαν τον Πρωθυπουργό να μιλάει για το Γιουγκοσλαβικό στην
ΚΕ του ΠαΣοΚ ή πόσοι τον είδαν να εκτοξεύει τα βέλη του κατά των εσωκομματικών
του αντιπάλων στο Mega.
Στον ιντερνετικό
Τύπο όμως όλα αυτά είναι μετρήσιμα. Γνωρίζουμε με ακρίβεια ότι στις 20
Σεπτεμβρίου, τη στιγμή που το news.in. gr έδινε on line την είδηση περί
ανακοίνωσης των βάσεων εισαγωγής σε ΤΕΙ και ΑΕΙ, 27.969 αναγνώστες γίνονταν
συνειδητοί δέκτες καθώς έκαναν «κλικ» πάνω στον τίτλο του σχετικού άρθρου. Οκτώ
ημέρες αργότερα, όταν ο Κώστας Κεντέρης έκανε ακόμη τον γύρο του θριάμβου στο
στάδιο του Σίδνεϊ, 15.167 «αναγνώστες» επέλεγαν τη συγκεκριμένη είδηση για να
ενημερωθούν από το news.in.gr.
Όπως σε όλα τα
μέσα ενημέρωσης, έτσι και στο Διαδίκτυο υπάρχουν κανόνες που πρέπει να
τηρούνται και κυρίως αυτοί οι κανόνες δεν πρέπει να συγχέονται με τους
αντίστοιχους των άλλων ΜΜΕ. Εξαιτίας του αμφίδρομου χαρακτήρα του Μέσου, η
είδηση δεν μπορεί να είναι ανακριβής χάριν της ταχύτητας. Δεν μπορεί να
εμπεριέχει γλωσσικούς ακροβατισμούς. Δεν μπορεί να βασίζεται στον εντυπωσιασμό.
Δεν μπορεί να είναι ελλιπής σε στοιχεία. Δεν μπορεί να επιβάλλει άποψη στον
χρήστη. Αν το ιντερνετικό μέσο ενημέρωσης παραβιάζει όλα αυτά τα «δεν», τότε
παύει να είναι γνήσιο. Κινδυνεύει να γίνει εφημερίδα, ραδιόφωνο ή
τηλεόραση, που απλώς μεταδίδεται μέσα από το Διαδίκτυο. Και τότε το
συγκεκριμένο κοινό του αυτό το απαιτητικό και ενημερωμένο κοινό το
απορρίπτει αργά ή γρήγορα.
Ο κ. Ηλίας Βεργίτσης είναι αρχισυντάκτης
στο ειδησεογραφικό τμήμα της δικτυακής πύλης in.gr
1.
Να αποδώσετε περιληπτικά το περιεχόμενο του
παραπάνω κειμένου σε 100-120 λέξεις
Μονάδες
35
2. Να
παρουσιάσετε σε μια παράγραφο τα πλεονεκτήματα που αποδίδει ο συγγραφέας στο
διαδίκτυο, όσον αφορά την ενημέρωση και την πληροφόρηση του κοινού (100 λέξεις
περίπου).
Μονάδες
20
3. Λαμβάνοντας
υπόψη την πρώτη παράγραφο του κειμένου να προσδιορίσετε το είδος της
δημοσιογραφίας που αντιπροσώπευε ο Θουκυδίδης και να αιτιολογήσετε την άποψή
σας με στοιχεία του κειμένου.
Μονάδες
10
4. Με
ποιο τρόπο αναπτύσσεται η τελευταία παράγραφος του κειμένου; Να αιτιολογήσετε
την άποψή σας.
Μονάδες
10
5. Εμβέλεια,
πρόσβαση, βιοτικό, διεισδυτικότητα, ευέλικτο. Να σχηματίσετε δύο παράγωγες για καθεμία
από τις λέξεις που σας δίνονται (όχι ρήματα).
Μονάδες
15
6. Να
δώσετε ένα συνώνυμο για καθεμία από τις υπογραμμισμένες λέξεις.
Μονάδες
10
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου