Ο τόπος μας- Γιάννης Ρίτσος

ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Εξεταζόμενο Κείμενο:Γ. Ρίτσος  «Ο τόπος μας»

Ανεβήκαμε πάνω στο λόφο να δούμε τον τόπο μας-

φτωχικά , μετρημένα χωράφια, πέτρες, λιόδεντρα.

Αμπέλια τραβάν κατά τη θάλασσα. Δίπλα στο αλέτρι

καπνίζει μια μικρή φωτιά. Του παππουλή τα ρούχα                         5

τα σιάξαμε σκιάχτρο για τις κάργιες. Οι μέρες μας

παίρνουν το δρόμο τους για λίγο ψωμί και μεγάλες λιακάδες

Κάτω απ’ τις λεύκες φέγγει ένα ψάθινο καπέλο.

Ο πετεινός στο φράχτη. Η αγελάδα στο κίτρινο.

Πώς έγινε και μ’ ένα πέτρινο χέρι συγυρίσαμε

το σπίτι μας και τη ζωή μας; Πάνω στ’ ανώφλια                              10

είναι η καπνιά, χρόνο το χρόνο, απ’ τα κεριά του Πάσχα-

μικροί μικροί μαύροι σταυροί που χάραξαν οι πεθαμένοι

γυρίζοντας απ’ την Ανάσταση. Πολύ αγαπιέται αυτός ο τόπος

με υπομονή και περηφάνεια. Κάθε νύχτα απ’ το ξερό πηγάδι

βγαίνουν τα’ αγάλματα προσεχτικά κι ανεβαίνουν στα δέντρα.       15

 

Παράλληλο Κείμενο:Γ. Ρίτσος  «Προοπτική»  

Τα σπίτια μας είναι χτισμένα πάνω σ’ άλλα σπίτια

ευθύγραμμα, μαρμάρινα,

κι εκείνα πάνω σε άλλα. Τα θεμέλιά τους

κρατιούνται πάνω στα κεφάλια όρθιων αγαλμάτων

δίχως χέρια.

‘Έτσι, όσο χαμηλά στον κάμπο, κάτω από τις ελιές,

κι αν απαγκιάζουν τα καλύβια μας,

μικρά, καπνισμένα, με μια στάμνα μονάχα πλάι στην

πόρτα,

θαρρείς πως μένεις στα ψηλά, και σου φέγγει ολοτρόγυρα

 ο αέρας      

ή κάποτε θαρρείς πως είσαι έξω απ’ τα σπίτια, πως

δεν έχεις

κανένα σπίτι, και πορεύεσαι ολόγυμνος,

μονάχος κάτω απόναν ουρανό τρομαχτικά γαλάζιο ή

άσπρο

κ’ ένα άγαλμα, καμιά φορά, ακουμπά ελαφρά το χέρι

του στον ώμο σου.      

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ:

1. Ο υπερρεαλισμός αποτελεί γνώρισμα της ποιητικής γραφής του Γ.Ρίτσου. Εντοπίστε τη σημαντικότερη υπερρεαλιστική εικόνα του ποιήματος  και σχολιάστε την.                                     (Μονάδες 15)

2.α. Οι εικόνες του ποιήματος κινούνται σε τρία επίπεδα. Ποια είναι αυτά; Αναπτύξτε μια εικόνα από κάθε επίπεδο.           (Μονάδες 20)

2.β. Παράλληλα με την παρατήρηση «του τόπου μας», ο ποιητής καταλήγει σε κάποιες σκέψεις. Τι σκέπτεται ο ποιητής στους στίχους 5-6 (¨Οι μέρες μας παίρνουν το δρόμο τους για λίγο ψωμί και μεγάλες λιακάδες¨) και ποια εκφραστικά μέσα χρησιμοποιεί;   (Μονάδες 20)

3. «Πολύ αγαπιέται… περηφάνεια» : Να σχολιάσετε τη φράση αυτή. (Εντοπίστε τον υπαινιγμό του ποιητή για την πολιτική κατάσταση της Ελλάδας, τη συγκεκριμένη εποχή κατά την οποία γράφτηκε το ποίημα).

                                                                                      (Μονάδες 25)

4. ‘Προοπτική’ Γ. Ρίτσου: Να βρείτε κοινά θεματικά στοιχεία ανάμεσα στα δύο ποιήματα.                                                        (Μονάδες 20)